20 02, 2022

Helder op de Hege Buorren

2022-02-20T08:50:39+00:0020 februari, 2022|0 Reacties

In het vroege voorjaar van 1921 zit de dan 10-jarige Cornelis Hibma aan tafel in de woonkamer om een bericht te schrijven naar zijn pake en beppe van moederskant in Pietersbierum. Cornelis woont dan met zijn ouders en broers en zussen op de Hege Buorren. Het is dinsdag als hij een prachtige mooie zogenaamde prentbriefkaart voor zich heeft liggen en die is uitgegeven door boekhandelaar Uilke Glazema, die ook op de Hege Buorren woont. Cornelis schrijft in een prachtig handschrift achterop de kaart het volgende bericht: “Beste pake en beppe. Donderdag krijgen we Paasch vacantie. Ik ben van plan om vrijdag met de 8 uur trein te komen. We hebben tien dagen vacantie. Hier alles wel. Groeten van Cornelis Hibma, 22 maart 1921”. In die tijd reed de passagierstrein van de NFLS langs Minnertsga richting Tzummarum-Sexbierum e.v. Als Cornelis nu in deze tijd datzelfde bericht aan zijn pake en beppe zou sturen, dan zou hij dat misschien met de smartphone doen en een appbericht of een email sturen.  Maar gelukkig heeft hij in het vroege voorjaar van 1921 daarvoor een prachtige prentbriefkaart gebruikt, die ruim 100 jaar bewaard is gebleven. Onlangs kreeg ik deze kaart van een goede kennis in handen om deze toe te voegen aan mijn omvangrijke collectie van prentbriefkaarten van Minnertsga, want deze ontbrak nog. Wat zien we op de kaart? Het is natuurlijk prachtig om de ‘stem’ van de 10-jarige Cornelis Hibma na ruim een eeuw te lezen, maar de kaart geeft natuurlijk ook een helder straatbeeld van Minnertsga van vroeger. Zoals in de linker bovenhoek van de kaart staat, werd de Hege Buorren vroeger Hoogebuurt genoemd. Toen de fotograaf de foto maakte, stond hij met zijn camera obscura vlak voor het vroegere winkelpand van de fa. R.R. Post. De openbare verlichting destijds was minimaal. Hier en daar stonden in het dorp lantaarnpalen, maar zo’n mooie als deze lantaarnpaal rechts op de foto, ben ik op andere prentbriefkaarten uit die tijd nog niet eerder tegengekomen. Vermoedelijk is het gasverlichting want vanaf het gasfabriek in Tzummarum lag een leiding naar de dorpskern van Minnertsga. Eind 1929 is in het dorp aangesloten op het provinciaal elektriciteitsnet. De woningen aan de rechterkant is de oudste bebouwing van de Hege Buorren. In het eerste gedeelte van het pand rechts zat een groenteboer die achter de dubbele deuren zijn hondenkar had staan waarmee hij zijn handel uitventte. Daarnaast woonde Jelle Terpstra die vis verkocht. Verder woonde Hendrikus Joukema met zijn gezin. Hendrikus die in 1926 samen met zijn vrouw naar Amerika is geweest naar hun geëmigreerde zoon die daar heel goed leven had opgebouwd. Bij terugkomst in de Rotterdamse haven overleed Hendrikus plotseling. Het hoge gebouw op de foto was toen een café met de naam “Spoorzicht” waarvan Wietze Kooistra de uitbater was. De naam is wat ver gezocht op deze locatie, maar mogelijk dat je vanuit de bovenzaal zicht had op het spoorstation van de NFLS dat aan het einde van de Hege Buorren lag. Aan de gevel Lees meer

17 05, 2020

Oorlogsevacué John van Heijst over zijn verblijf in Minnertsga

2020-05-18T16:57:46+00:0017 mei, 2020|0 Reacties

John van Heijst volgt Minnertsga Vroeger ook op Facebook en hij attendeerde mij op zijn herinneringsverhaal over zijn verblijf als evacué in Minnertsga. Hij was toen 12 jaar en kwam als hongerevacué uit Voorburg naar het hoge noorden. Hieronder zijn verhaal. John van Heijst in 2013 in Minnertsga In juni bezocht ik de Regionale Veteranen Dag van Friesland in de WTC-hallen van Leeuwarden, die daar traditioneel een  jaarlijkse bijeenkomst vierde. De festiviteit werd daar met diverse optredens en speaches opgeluisterd maar in hoofdzaak betrof het toch de samenkomst van Veteranen en hun relaties die hun militaire missie hadden voltooid. Na afloop van het hele gebeuren overdacht ik het feit dat het toch alweer 70 jaar geleden is dat ik als 12 jarige hongerlijder vanuit Voorburg via de NH kerk op transport kon worden gesteld naar Friesland om het vege lijf te redden. Dat scheelde toen voor vader en moeder zo wie zo een mond om te voeden hoewel dat al niet veel meer om het lijf had. Omdat de omgeving en dorpen anno 2015 nog steeds tot de verbeelding sprak besloot ik om de resterende tijd te gebruiken om daar weer eens een kijkje te gaan nemen. Zodoende zette ik koers naar het dorp waar mijn toenmalige pleegouders mij gedurende de laatste oorlogsjaren in leven hadden gehouden. Het was de imposante kerk met zadeldaktoren van Minnertsga die zich aan de horizon zeer herkenbaar aftekende. Plaats ook waar destijds een delegatie van de NH-kerk het transport opving en een indeling maakte voor de gezinnen die zich kennelijk hadden opgegeven om enige nood te lenigen aan ondervoede kinderen uit het westen. September 1944. Na een enerverende reis achter in de met stro gevulde laadbak van een vrachtauto, met een lange stop voor de brug van Zwolle, belandde ik met zo’n 15 andere kinderen in Leeuwarden. Daar werden we in eerste instantie opgevangen door de Diaconie in Leeuwarden en een dag later, na een herindeling van meer getransporteerde kinderen, met een stel andere scharminkels naar Minnertsga en Tzummarum gebracht. Opgevangen in de kerk wachtte ik op de adoptieouders die zich over mij zouden ontfermen. De gezin van Gerrit Groeneveld en Ansje de Vries woonde in een eenvoudige arbeiderswoning aan de Hege Buorren. Eigenlijk in een smalle steeg die zo op de Hoge Buorren uitkwam. Zij hadden nog een zoontje, de vierjarige Jaap. Hij deelde toen met mij een plaatsje in de bedstee. Bepaald niet comfortabel moet ik zeggen maar verdere ruimte kon ook niet geboden worden. Ansje de Vries deed haar Hege Buorren met recht een van de woningen waar John van Heijst verbleef uiterste best om met de schaarse middelen het hoofd boven water te houden. Gerrit was loonarbeider. De inkomsten waren natuurlijk navenant laag en alleen daarom al heb ik nog de meeste respect voor de wijze waarop zij het toch maar rooiden. De herinneringen daaraan liggen me nog duidelijk in het geheugen . De opkomende heimwee en de zorg voor de achtergebleven familieleden. Het kleine maar Lees meer

10 06, 2019

SPAR-winkel Winsemius

2019-09-15T13:17:28+00:0010 juni, 2019|0 Reacties

In de gevel van het pand Hege Buorren 3 zit in de uitloop van de dakgevel aan elke kant een gekrulde siersteen met de teks(en) ‘Anno 1917’. Wordt daarmee gesuggereerd dat de woning toen gebouwd is of stond de woning er al veel eerder? Wat zeker is dat in dit pand vroeger een SPAR-winkel was gevestigd en dat er een mooi verhaal bewaard is gebleven van mevrouw Winsemius-Boonstra (1929-2017) over die tijd dat zij daar met haar man een aantal jaren een SPAR-winkel hebben geëxploiteerd. Hege Buorren 3 [foto Aalzen de Haan, juni 2019] Maar eerst even een stukje geschiedenis over het pand zelf. Op de kadastrale kaart uit 1832 staat op deze plaats een pand. Het pand staat dan op naam van de gardenier Jacob Sietzes Duimstra (1785-1855). Mogelijk dat het oude pand in 1917 is afgebroken en er een (deels) nieuw pand is gebouwd. Ik heb een oude prentbriefkaart van omstreeks 1900 met het zicht op de Hege Buorren, maar de fotograaf staat net iets te ver zodat het hier bedoelde pand niet op de foto staat. Jammer . . . . want dan hadden we de gevels van voor en na 1917 met elkaar kunnen vergelijken. Vanaf 1920 tot 1952 heeft Hendrik Haarsma (1882-1953) er gewoond met zijn vrouw Akke van der Leij. Hendrik was schoenmaker en uit het verhaal van mevrouw Winsemius-Boonstra blijkt dat hij ook een schoenenwinkel had. Verhaal van mevrouw Winsemius-Boonstra “Nu zal ik me dan maar eens schrap zetten en proberen het geheugen wat op te frissen. Als je daar mee bezig bent komen de eerste jaren van je huwelijk weer boven. Het was een mooie maar ook moeilijke tijd. We zaten ook nog met de naweeën van de oorlog en iedereen had het niet zo breed. Veel dorpsgenoten (de wat ouderen) verkochten thee, koffie en waspoeder waar ze mee op pad gingen. Jaap Winsemius voor de SPAR-winkel in 1955 Het was begin 1952 toen we trouwplannen maakten en om dan voor onszelf een winkel te starten. Het oude familiebedrijf Winsemius (aan de Meinardswei) was failliet gegaan en min man Jaap had thuis bij zijn ouders in het schuurtje een kleine voorraad kruideniersartikelen, wat met venten aan overgebleven klanten werd verkocht. In maart 1952 hoorden we dat de familie Haarsma het schoenenwinkeltje naast bakker Feenstra wilde verkopen. Het leek een geschenk uit de hemel. We konden voor ons zelf beginnen. Met hulp van een oom werd het pand gekocht en konden we plannen maken. De “SPAR” werd onze leverancier en de verbouwing kon beginnen. In mei zijn we getrouwd en begin juni 1952 is de winkel geopend. Jaap ging nog steeds boekjes ophalen bij klanten die ver buiten het dorp woonden en dan hielp ik in de winkel. Wat een verandering: van het Diaconessen[zieken]huis in Leeuwarden achter de toonbank in ons Sparwinkeltje. We woonden in het kleine kamertje naast de winkel maat toen onze eerste dochter geboren was, in de achterkamer. Deze was veel groter en door onszelf opgeknapt. Lees meer

15 09, 2018

Smederij Wiersma aan de Hege Buorren

2019-05-26T10:56:42+00:0015 september, 2018|0 Reacties

Hege Buorren 24 was vroeger de smederij van de Wiersma’s. Later werd die smederij overgenomen door Foppe Post. Voor het pand staan drie karakteristieke bomen die al op oude prentbriefkaarten te zien uit het begin van de vorige eeuw. Uit de gevelsteen in de muur blijkt dat de woning en smederij in 1874 is gebouwd. Onderstaand verhaal is opgetekend uit de tot nu toe bekende informatie over de smederij en de familie Wiersma. Reinder Wiersma (1837-1917) was de eerste eigenaar van het pand dat hij ook heeft laten bouwen. Het perceel grond was eerst moestuin en Reinder heeft dat voor ƒ 400,00 (gulden) van Jelle Cornelis Tjessinga. Die koop vond plaats in december 1874 waarna, gelet op de inscriptie van de gevelsteen, de bouw van het pand meteen in gang is gezet. Links de smederij rond 1910. Reinder Wiersma (1839-1917). Wie was die Reinder Wiersma? Reinder is geboren in St. Jacobiparochie als kind van Klaas Wijbes Wiersma en Antje Benderts Mug. Zijn vader was geboren in Wouterswoude en zijn moeder in St. Jacobiparochie. In het gezin Wiersma-Mug zijn negen kinderen geboren; vier meisjes en vijf jongens en allemaal geboren in St. Jacobiparochie. Een van de jongens was zeevarend en is op 21-jarige leeftijd op zo’n zes mijl uit de kust bij Arendal (Noorwegen) over boord geslagen en verdronken. Dat gebeurde ’s ochtends omstreeks zes uur tijdens zijn reis van Larvick (Noorwegen) naar Delfzijl. Na het overlijden van Antje Benderts Mug, hertrouwde Klaas Wijbes Wiersma met Janke Haijes van der Lei uit St. Jacobiparochie. Klaas Wijbes was in St. Jacobiparochie eerst smidsknecht en later grofsmid. Hij heeft daar naar alle waarschijnlijk een eigen smederij gehad. Hij is in september 1868 in Wouterswoude overleden. Reinder was het jongste kind uit het gezin van Klaas Wijbes Wiersma en Antje Benderts Mug. Hij is geboren op 29 september 1837 in St. Jacobiparochie. Hij heeft het smidsambacht van zijn vader geleerd. In 1868 staat hij al te boek als grofsmid. Een grofsmid maakte het ijzerwerk voor de wagenmaker, maar smeed zelf ploegen, werktuigen en ander grof smeedwerk. Reinder trouwde in mei 1867 in de gemeente Barradeel met Sijmentje Jellesma uit Oosterbierum. In maart 1868 werd hun eerste kind, Anna, geboren en in februari het jaar daarop werd Klaske geboren maar die overleed toen zij nog net niet 1 jaar was. In mei 1874 werd weer een dochter geboren die de naam kreeg van hun overleden dochtertje. In september 1886 werd hun zoon Klaas geboren. Zoals in de inleiding al is vermeld, kocht Reinder in 1874 een stuk grond aan de Hege Buorren waar hij een smederij met woonhuis heeft laten bouwen. Kennelijk zag hij mogelijkheden in Minnertsga om een bedrijf op te zetten. Reinder Wiersma is dan meester smid en hij maakte ploegen die op een tentoonstelling 1878 werden bekroond. De ploegen voldeden aan alle vereisten van die tijd en werden onder andere gebruikt door de boeren Blanksma, Hasima, Jensma, Schuiling en Hannema uit Minnertsga gebruikt, maar ook door drie boeren Lees meer

26 11, 2016

Opening buurtwinkel en Sinterklaas verleiden

2016-11-29T17:53:54+00:0026 november, 2016|0 Reacties

Voor mij ligt het maandblad: “Barradiel meiinoar ien” van november 1978. Deze krant werd verspreid in de dorpen van de vroegere gemeente Barradeel en was een uitgave van de middenstandsvereniging Barradeel. Inhoudelijk stelde de krant niet al te veel voor. De gemeente nam een flink deel van de uitgavekosten voor haar rekening omdat de gemeente de krant gebruikte voor bekendmakingen en voor publicatie van het woordelijk verslag van de raadsvergaderingen. Voor het overgrote deel werd de krant gevuld met advertenties van de verschillende middenstanders. Maar in dit novembernummer zijn de ogen gericht op de goedheiligman Sinterklaas om hem te verleiden zijn inkopen te doen bij de plaatselijke middenstand en op pagina 2 staat dat er in Minnertsga een nieuwe buurtwinkel wordt geopend. De geschiedenis herhaald zich want het gaat eigenlijk om de winkel op dezelfde locatie die binnenkort opnieuw wordt geopend. “Nieuwe SRV-buurtwinkel in Minnertsga” is de kop van het kleine artikeltje in de krant. “De SRV heeft ongeveer honderd vestigingen in Friesland. Nu is het de bedoeling van dit bedrijf om liefst zoveel mogelijk van deze nieuwe buurtwinkels volgens een nieuwe formule te moderniseren. Vorig jaar werd een dergelijke nieuwe winkel geopend in Rottevalle, terwijl thans de SRV-zaak van de heer J. Wiersma aan de Hege Buorren in Minnertsga, is gemoderniseerd. De heer Wiersma heeft naast de buurtwinkel ook nog twee rijdende winkels. Het opgekapte pand was vroeger een slagerij”. Nu, bijna veertig jaar later, staat in het nieuws: “Minnertsga krijgt weer supermarkt”. Minnertsga zat sinds half juni zonder supermarkt. Toen sloot Klaas Wiersma de deuren van de Coöp Compact Wiersma. Persoonlijke omstandigheden lagen aan dat besluit ten grondslag. Wiersma bestierde de winkel zeventien jaar. Voor de inwoners van Minnertsga was de sluiting slecht nieuws, Zij moesten niet alleen de supermarkt missen, maar ook het postagentschap dat in de winkel was gevestigd. De hernieuwde supermarkt zal worden gerund door Jacob Lolkema. Hij heeft de zaak gekocht, samen met enkele andere ondernemers uit het dorp, zo meldt het Friesch Dagblad. Ook voor de inwoners van omliggende dorpen als Tzummarum, Ried en Sint Jacobiparochie was de sluiting vervelend. Lolkema volgde het dichtgaan van de supermarkt nauwlettend. Als voorzitter van plaatselijk belang Minnertsga kreeg hij er veel vragen over. Lolkema zocht contact met Van Tol. Die organisatie gaat de winkel in Minnertsga beleveren. In 1978 was de middenstand ook goed beleverd met producten om daarmee Sinterklaas te verleiden om inkopen te doen bij de plaatselijke middenstand. Natuurlijk ging het daarbij in eerste instantie om speelgoed. “Groot is onze sortering SPEELDGOED” adverteerde Van Dijk’s Bazar. Sjoelbakken, Dam- en schaakspellen, SINDY-poppen, FLEUR-poppen, Playmobil, ministeck mosaic om maar wat te noemen uit de advertentie. Maar natuurlijk had Van Dijk’s Bazar ook een ruime sortering luxe, praktische en huishoudelijke geschenken. Johannes Reitsma op de Tsjillen bood vrijwel eenzelfde assortiment aan, maar daarnaast ook nog HEREN- EN DAMESFIETSEN. Slagerij Bonnema aande Meinardswei adverteerde dat Sinterklaas ook bij hem terecht kon voor HARTIGE GESCHENKEN: droge worst, leverworst, gekookte wordt, maar ook een goed stuk RUND- of VARKENSVLEES was Lees meer

Ga naar de bovenkant