17 05, 2020

Oorlogsevacué John van Heijst over zijn verblijf in Minnertsga

2020-05-18T16:57:46+00:0017 mei 2020|0 Reacties

John van Heijst volgt Minnertsga Vroeger ook op Facebook en hij attendeerde mij op zijn herinneringsverhaal over zijn verblijf als evacué in Minnertsga. Hij was toen 12 jaar en kwam als hongerevacué uit Voorburg naar het hoge noorden. Hieronder zijn verhaal. John van Heijst in 2013 in Minnertsga In juni bezocht ik de Regionale Veteranen Dag van Friesland in de WTC-hallen van Leeuwarden, die daar traditioneel een  jaarlijkse bijeenkomst vierde. De festiviteit werd daar met diverse optredens en speaches opgeluisterd maar in hoofdzaak betrof het toch de samenkomst van Veteranen en hun relaties die hun militaire missie hadden voltooid. Na afloop van het hele gebeuren overdacht ik het feit dat het toch alweer 70 jaar geleden is dat ik als 12 jarige hongerlijder vanuit Voorburg via de NH kerk op transport kon worden gesteld naar Friesland om het vege lijf te redden. Dat scheelde toen voor vader en moeder zo wie zo een mond om te voeden hoewel dat al niet veel meer om het lijf had. Omdat de omgeving en dorpen anno 2015 nog steeds tot de verbeelding sprak besloot ik om de resterende tijd te gebruiken om daar weer eens een kijkje te gaan nemen. Zodoende zette ik koers naar het dorp waar mijn toenmalige pleegouders mij gedurende de laatste oorlogsjaren in leven hadden gehouden. Het was de imposante kerk met zadeldaktoren van Minnertsga die zich aan de horizon zeer herkenbaar aftekende. Plaats ook waar destijds een delegatie van de NH-kerk het transport opving en een indeling maakte voor de gezinnen die zich kennelijk hadden opgegeven om enige nood te lenigen aan ondervoede kinderen uit het westen. September 1944. Na een enerverende reis achter in de met stro gevulde laadbak van een vrachtauto, met een lange stop voor de brug van Zwolle, belandde ik met zo’n 15 andere kinderen in Leeuwarden. Daar werden we in eerste instantie opgevangen door de Diaconie in Leeuwarden en een dag later, na een herindeling van meer getransporteerde kinderen, met een stel andere scharminkels naar Minnertsga en Tzummarum gebracht. Opgevangen in de kerk wachtte ik op de adoptieouders die zich over mij zouden ontfermen. De gezin van Gerrit Groeneveld en Ansje de Vries woonde in een eenvoudige arbeiderswoning aan de Hege Buorren. Eigenlijk in een smalle steeg die zo op de Hoge Buorren uitkwam. Zij hadden nog een zoontje, de vierjarige Jaap. Hij deelde toen met mij een plaatsje in de bedstee. Bepaald niet comfortabel moet ik zeggen maar verdere ruimte kon ook niet geboden worden. Ansje de Vries deed haar Hege Buorren met recht een van de woningen waar John van Heijst verbleef uiterste best om met de schaarse middelen het hoofd boven water te houden. Gerrit was loonarbeider. De inkomsten waren natuurlijk navenant laag en alleen daarom al heb ik nog de meeste respect voor de wijze waarop zij het toch maar rooiden. De herinneringen daaraan liggen me nog duidelijk in het geheugen . De opkomende heimwee en de zorg voor de achtergebleven familieleden. Het kleine maar [...]

27 04, 2020

Siebe Bergsma (1878-1954) houtsnijder – beeldhouwer – garagehouder

2020-04-27T06:51:12+00:0027 april 2020|0 Reacties

Siebe Bergsma werd geboren in Minnertsga op 5 mei 1878. Na de lagere school ging hij werken als boerenknecht, maar zijn belangstelling lag op een ander terrein. Een huisarts ontdekte zijn bijzonder talent voor tekenen en houtsnijden en stelde hem in staat zich hierin verder te bekwamen. Aan het begin van de twintigste eeuw behaalde hij een meestergraad in de houtsnijkunst en beeldhouwkunst aan de Kunstnijverheidsschool in Haarlem. Tijdens zijn opleiding daar werden er werken van hem bekroond op de wereldtentoonstelling van Luik (1905) en Milaan (1906). Siebe Annes Bergsma (1878-1954) Siebe zijn vader Anne kwam van oorsprong uit Oosterlittens en was bakkersknecht toen die trouwde met de Minnertsgaaster Aaltje Sijbes Faber. Het is niet ondenkbaar dat Siebe zijn vader en moeder elkaar in Minnertsga hebben getroffen doordat zijn vader werkzaam was bij één van de bakkers in het dorp. Siebe is het tweede kind uit het gezin. Hij had nog een oudere zus, genaamd Bieke en een jongere zus genaamd Grietje. Op 25 april 1901 trouwde Siebe Annes Bergsma met Jaike Hoekstra uit Oosterbierum. In 1907 raakte zijn vrouw voor het eerst zwanger, maar het kindje, een zoontje, werd halverwege de middag van 29 januari 1908 levenloos geboren. In 1913 raakte zijn vrouw weer zwanger en op 24 mei 1914 werd hun dochter Tietje geboren. Siebe was een kunstenaar, houtsnijder en beeldhouwer. Die uitstraling laat ook de foto zien waarop hij in een smetteloze witte overjas samen met zijn vrouw Jaike staat afgebeeld met in zijn handen een houten hamer en beitel en de Schotse Collie die aan zijn voeten ligt. In het begin van de vorige eeuw werd vanuit het Koninklijk Huis nijverheid in het algemeen, maar dus ook de Friese houtsnijkunst, gestimuleerd. Siebe Bergsma kreeg in 1909 de opdracht om versieringen aan te brengen aan een kast op Paleis Het Loo in Apeldoorn. Welgestelde, adellijke families, werden op die manier ook op het spoor van de getalenteerde kunstenaar gezet. Zo kreeg Siebe Bergsma onder andere opdrachten van de familie Van Harinxma thoe Slooten uit Leeuwarden.Bij dit alles bleef hij bescheiden en heeft hij uiteindelijk mogelijk te weinig publiciteit gehad. Maar van de kunst alleen kon hij zijn gezin niet onderhouden. Siebe was technisch ook vernuft en hij bleek ook een gedegen vakman in de automobielbranche te zijn. Links Siebe met zijn vrouw Jaike. Midden Siebe als leraar op de ambachtsschool en rechts beeldhouwwerk van zijn hand: Petrus bij de hemelpoort. Voor 1913 staan er aan de zuidzijde van de Hermanawei bijna nog geen panden. Vanuit het dorp gezien  was de Openbare Lagere School met het huis van de hoofdmeester het laatste pand. Maar in 1913 laat Siebe op de hoek Hermanwei-Skoalstrjitte een woonhuis met winkel bouwen. Achter de winkel waarschijnlijk een kleine werkplaats. Als we de foto uitvergroten kunnen we een kijkje nemen in de etalage van de winkel. Zo te zien hangen er verschillende olielampen voor de verkoop. Op de zijgevel een reclamebord met Bates Tyres, autobanden. Dat geeft aan dat hij [...]

17 04, 2020

Waterschap DE TWEE WEGEN (1913-1972)

2020-04-20T04:29:57+00:0017 april 2020|0 Reacties

Onderstaand artikel komt uit het verenigingsorgaan Ald Barradiel van de Oudheidkundige Vereniging Barradeel en is met toestemming overgenomen. De tekst is van Y. Boomsma uit Minnertsga (2019). Hij heeft een groot gedeelte van zijn leven in het beheergebied van waterschap De Twee Wegen gewoond.   Grondgebied en werken: Het waterschap was gelegen in de gemeente Barradeel en had bij de oprichting een omvang van ca. 358 ha, in 1955 teruggebracht tot ca. 313 ha. De volgende werken waren bij het waterschap in onderhoud: De nodige waterkeringen; Een gemaal; De bij besluit van ingelanden aan te wijzen tochtsloten, pompen, duikers, dammen en dergelijke kleine werken; Een aantal wegen (de Bos-Dijk, de Miedweg en een kleiweg onder Minnertsga met een zijtak. In 1950 werd het als Schoolweg (Skoalstrjitte) bekendstaande gedeelte van deze inmiddels verharde weg uit het reglement geschrapt) Een aantal opvaarten (in het 1955 vastgestelde bijzonder reglement werden geen specifieke opvaarten meer genoemd; men volstond met de algemene formulering “de bij besluit van ingelanden aan te wijzen opvaarten.” In het beheer bij het waterschap waren de bovenstaande werken en alle watergangen e.d. in het gebied, voor zover bevorderlijk aan het waterschapsdoel. Historisch overzicht Het waterschap werd opgericht in 1913. De oprichting ging niet van een leien dakje. Er was, tenminste zo wordt gesteld in de notulen, zelfs sprake van een lijdensgeschiedenis. Deze begon in 1912 met een bijeenkomst van een aantal personen, die zich verzette tegen een plan van de Heeren van der Wal c.s. Men doelde op het streven naar de oprichting van het waterschap de Minnertsgaaster Miedpolder dat, behalve het gebied van het latere waterschap De Twee Wegen, ook dat van de particuliere Minnertsgaster Zuiderbepoldering ofwel Zuidermiedpolder zou beslaan. De meerderheid van de belanghebbenden voelde meer voor twee kleine waterschappen in dat gebied. Gedeputeerde Staten honoreerden de wens van de belanghebbenden en zo ontstonden de waterschappen de Minnertsgaaster Zuidermiedpolder en de Twee Wegen. In 1913 werd het bijzonder reglement van het waterschap De Twee Wegen bij Koninklijk Besluit goedgekeurd. Bestuurd werd het nieuwe waterschap door een drie leden tellend dagelijks bestuur en een vergadering van ingelanden. Doel van het waterschap was het regelen van de waterstand in een deel van het beheergebied en het bevorderen van de verkeersgelegenheid. Aanvankelijk werd slechts een klein deel van het gebied, ongeveer een zesde deel, bemalen. De rest stroomde vrij af op de Friese boezem.   Midden jaren vijftig werd een plan tot reorganisatie van de waterbeheersing uitgevoerd. Nieuwe tochtsloten werden gegraven en ook stichtte men een nieuw gemaal bij het Berlikumer Wijd. Tevens werd een gebied dat geen belang had bij de bemaling en al evenmin bij de opvaarten en wegen, uit het waterschapsverband gelicht. Per 1 januari 1972 werd het waterschap opgegeven en gingen de rechten en plichten, bezittingen en schulden over op het nieuwe waterschap Noardlik Westergoa. Archief en inventarisatie: Na de opheffing werd het archief overgedragen aan het waterschap Noardlik Westergoa. In de jaren tachtig is het door een medewerker van het waterschap opgeschoond en geordend volgens de archiefcode [...]

15 02, 2020

Aaltje Bekius-Krol – interview in 2008 door Hinke Nauta

2020-02-15T13:45:54+00:0015 februari 2020|0 Reacties

Onderstaand interview is in oktober 2008 gehouden door Hinke Nauta met Aaltje Bekius-Krol (1923-2013) en is overgenomen uit: Fan eigen hiem (Nij Bethanië). Een kopie ervan zit in het dorpsarchief van Minnertsga, maar eigenlijk hoort het ook op deze website te staan. Aaltje Bekius-Krol (1923-2013) Al enkele keren had ik zo eens nagedacht wie te vragen voor een interview. En al pratende hierover met een collega, kwam de naam van mevrouw Bekius boven drijven . . . zou zij haar levensverhaal aan mij willen vertellen? Net alsof het zo had moeten zijn . . . de volgende dag zie ik mevrouw Bekius zitten in de hal, krulspelden in het haar, in gesprek met haar zus Elske . . . samen praten ze de tijd vol voordat haar bus komt. Mevrouw Bekius lacht me toe en ik voel me uitgenodigd om naast haat te gaan zitten en haar mijn vraag voor te leggen. Met een volmondig ‘ja’ is een afspraak gauw gemaakt. Die dinsdagmiddag kom ik iets te laat. Foto’s maken bij nieuwe bewoners kun je gewoon niet snel afraffelen. Mevrouw Bekius zit op haar vaste plaats en heeft er eigenlijk geen voorstelling van wat haat te wachten staat. Na enige uitleg gaan we er samen uitgebreid voor zitten. Aaltje Krol wordt geboren op 23 december 1923 in het ‘ketelhússie’ aan de Landhuisterwei onder St. Annaparochie als oudste dochter van Jochum Krol en Rikje de Vries. Vier jaar laten krijgt Aaltje er een zusje bij: Klaaske en na dertien jaar wordt er nog een zusje geboren die de naam Elske krijgt. Vader Jochum is boerenarbeider en dat brengt met zich mee dat er veel verhuisd moet worden. Op Allerheiligen (1 november) werd je ‘besteld’ voor weer een jaar en wist je dus dat er op Alde Maaie (12 mei) verhuisd kon worden. Vele vrouwen pakten hun spullen al niet eens meer uit. Mevrouw Bekius herinnert zich de drukte op de wegen op die 12e mei. Hooiwagen volgepakt met huisraad en spullen en steevast een linnenrak achterop gebonden. Ketelhússie Aaltje gaat als kleuter naar de Bewaarschool (wat wij de kleuterschool nu noemen), daarna naar de christelijke lagere school in Vrouwenparochie. De laatste jaren van haar schooltijd zat zij op de school in Nij Altoenae. Mevrouw Bekius vertel over de vele, op klompen gelopen kilometers waarbij ze onderweg andere klasgenoten meenam zodat ze met een grote groep uiteindelijk op school aankwamen. Met ondeugende ogen weet ze te vertellen dat de groep vaak ruzie zocht bij het langslopen van de Openbare school door een toch wel provocerend liedje te zingen. Steevast renden die kinderen achter hen aan en meestal ontkwamen ze door onderaan de dijk weg te rennen. Als Aaltje dertien is, verlaat zij de school en gaat zij meteen aan het werk op het land. Ze had er zin in! In die tijd leerden de meisjes niet langer door. Zij werden vaak samen met hun vader ‘besteld’ bij de boer. Haar eerste boer was Gerrit Krol bij Nieuwebildtzijl en [...]

6 12, 2019

Hijlaarder jonge meester treft Hamburger jonge dame in Minnertsga

2019-12-06T03:20:36+00:006 december 2019|0 Reacties

Veel Minnertsgaaster liefdes zijn ontstaan op de Moaie Peal. De Moaie Peal was vroeger een broedplaats waar prille liefdesverhoudingen ontstonden. Jongens en meiden uit de dorpen Minnertsga, Wier, Berlikum en St. Jacobiparochie zochten elkaar daar op. Niet ver van de Moaie Peal woonden Frits Jensma (1890-1981) en zijn vrouw Antje Zoodsma (1893-1965). Bij hun thuis is vroeger ook een prille liefdesverhouding ontstaan tussen twee mensen die veel verder weg kwamen dan de klokslag van Minnertsga. Frits en Antje hadden een jonge onderwijzer uit Hijlaard in de kost en zij waren ‘pleegouders’ van een jonge dame uit Hamburg die ook bij hen in de kost was. De jonge onderwijzer werd verliefd op de jonge dame uit Hamburg waar hij later mee in het huwelijksbootje is gestapt. Achter vlnr: juffrouw Quist, meester D. Bekius, Meester Jan Sijtsma. Voor juffrouw Klaasje Schaaf, juffrouw N. Schaap, juffrouw A. de Vries en meester Bakker. (foto 1926-1929)   Wat is de aanleiding van dit verhaal? In maart dit jaar stuurde mevrouw Smidstra-Krikke een foto naar ons toe van het muziekkorps Oranje dat over de Meinardswei marcheerde. Het bleek een momentopname te zijn uit de jaren ’20 van de vorige eeuw. Dit jaar is het 125ste jaar dat de Christelijke Muziekvereniging Oranje bestaat, dus een mooie gelegenheid de foto op Facebook te zetten. Uit de mailwisseling met de inzendster bleek dat zij nog meer foto’s had van Minnertsga. Zij was aan het opruimen en had ook een stapel foto’s bij het oud papier gegooid. Met het oog op de foto’s die zij mij via de mail stuurde, was mijn vermoeden dat in die stapel bij het oud papier nog wel eens mooie foto’s konden zitten die voor Minnertsga vroeger nog veel waarde hebben. Ik heb haar gevraagd of wij die foto’s mochten hebben om te kijken of er nog waardevolle foto’s bij zitten. Mevrouw Smidstra-Krikke is de oudpapierbak ingedoken en heeft vervolgens de foto’s naar ons toegestuurd. Toen ik de stapel foto’s kreeg haalde ik er meteen al enkele tussen uit met voor mij bekende personen. Mevrouw Smidstra-Krikke haar schoonmoeder was IJke Zoodsma (1918-1998) geboren in Minnertsga en de foto’s kwamen uit de nalatenschap van haar schoonmoeder. Geen wonder dat ik meteen al wat Zoodsma’s herkende. Bij bestudering en de gezichten vergelijken van de foto’s, bleek dat ik steeds meer foto’s in samenhang en gezinsverband kon plaatsen. Maar een van de foto’s herkende ik meteen als een bekend exemplaar die ook in het jubileumboek: Yn ‘e spegel 1896-1994, 125-jier kistlik ûnderwiis Minnertsgea staat afgedrukt. En nu had ik dus een haarscherp origineel in handen, dankzij mevrouw Smidstra-Krikke die ook dit exemplaar weer uit het oud papier had gehaald. Personeel Christelijke Lagere School Jan Sijtsma (1902-1979) en Lisbeth Minna Emma Otto (1907-1996) Op de foto in het jubileumboek Yn ‘e spegel staat een foto van het onderwijzend personeel. Het precieze moment dat de foto is gemaakt is niet bekend, maar dat moet zijn  gebeurd tussen 1926 en 1929. Rechts achter op de foto staat [...]

Ga naar de bovenkant