22 04, 2017

Oorlogsjaren op de Miedleane IV

2024-02-01T05:41:42+00:0022 april 2017|4 Reacties

Onderduikers en evacuees Door Jelle Feenstra, april 2017 In de eerste drie delen heb ik al aantal onderduikers beschreven die tijdens de oorlog waren ondergedoken op de Miedleane. Ik heb toen ook geschreven over de evacuees die vanuit Limburg naar Minnertsga waren ondergebracht. Later bleek dit niet helemaal te kloppen en dat ook de namen niet juist waren. Tijdens mijn onderzoeken naar de stamboom van de familie Boomsma kwam ik in contact met Janke Speek - de Haan. Na een aantal mailwisselingen schrijft zij, dat zij ook uit Minnertsga afkomstig is en dat zij in het bezit is van een schilderij van Minnertsga waarvan zij in de veronderstelling is dat het gemaakt is door een onderduiker. Volgens haar was hij kunstschilder en was zijn naam Rouwns, maar daar is zij niet helemaal zeker van. Links de woning van het gezin van Fokke de Haan (1911 – 1987) en Antje Lont (1912 – 2011). Zij hebben hier gewoond van mei 1939 tot 1948. In 1955 komt het in het bezit van Folkert Sijbesma die het voorhuis sloopt en de kap doortrekt waardoor het pand zijn huidige vorm kreeg. Op haar vraag of ik daar belangstelling voor heb, mail ik haar dat ik daar uiteraard grote interesse voor heb en dat ik daar graag een kopie van wil hebben. Wie schetst mijn verbazing, wanneer ik de foto krijg, dat het om een aquarel gaat die op de Miedleane is gemaakt. Tot dat moment had ik geen idee waar zij had gewoond. Op deze aquarel staat de boerderij van haar ouders afgebeeld en ook de woning ernaast, die toen werd bewoond door Marten Gratama. Later heeft mijn grootvader Dirk Boomsma het huis van Marten Gratama gekocht en heeft mijn oom Johannes Boomsma er met zijn gezin in gewoond.  Het gezin van Fokke de Haan heeft in de linker boerderij gewoond van mei 1939 tot 1948. In 1955 komt de boerderij in het bezit van Folkert Sijbesma die het voorhuis sloopt en de kap doortrekt waardoor het pand zijn huidige vorm kreeg. In deel III van De Oorlogsjaren op de Miedleane heb ik geschreven dat Sjarel en Marie Braun als evacuee naar Minnertsga waren gekomen en bij mijn grootouders waren ondergebracht. Ik wist inmiddels dat dat niet klopte en ook dat er meer personen van de familie Braun, zoals ik toen veronderstelde, in Minnertsga waren geweest. Bij het zien van de signatuur onder de aquarel, begreep ik dat de naam Brouns moest zijn. Op de aquarel stond volgens mij H. Brouns. Vervolgens heb ik opnieuw contact met Janke opgenomen en haar verteld dat het waarschijnlijk om een evacuee ging en geen onderduiker, ik vroeg ik haar of zij er zeker van was dat hij kunstschilder was geweest. Zij was er van overtuigd dat dat het geval was waarna ik verder ben gaan zoeken om meer informatie.  Al snel bleek dat het om Hub (Hubertus Wilhelmus) Brouns moest gaan. Hubertus Brouns is geboren in 1887 in Maasniel (gemeente Roermond) en woonde in [...]

17 04, 2017

Sipke Zoodsma in WOII gered door een SS-er

2021-03-01T06:44:12+00:0017 april 2017|0 Reacties

In het boek Net fergjitte . . . Niet fergete, staan verhalen over de Tweede Wereldoorlog die opgetekend zijn door schrijvers Andries Bosma en Harrie Dijkstra. De verhalen en gebeurtenissen spelen zich af in de gemeente Menaldumadeel en Het Bildt. Een van die verhalen mag op deze website Minnertsga vroeger niet ontbreken. Daarom is contact gezocht met de uitgever die geen bezwaar had op publicatie. [1 maart 2021 schreef auteur Harrie Dijkstra in een reactie over deze publicatie: Fijn dat dit verhaal is geplaatst, hoe meer lezers des te beter. Niet vergeten begint bij het weten . . . ] Sipke Zoodsma (1921-2010) en Gerritje Eke Faber (1924-2014) Sipke Zoodsma (1921-2010) uit Minnertsga werkt als knecht op de boerderij van zijn oom wanneer de oorlog begint. Onopzettelijk raakt hij betrokken bij illegale activiteiten. Hij helpt mee om een neergestorte Engelse piloot uit handen van de vijand te houden door hem naar het havengebied in Harlingen te brengen. Gezien zijn leeftijd moet ook Sipke zich verstoppen om te ontkomen aan de verplichte en verfoeide arbeidsinzet. Op een hooizolder is ergens achteraan van karton een kamertje gemaakt, waarin Sipke met een latere zwager en een neef slapen en zich zo nodig verstoppen. Zo ook op een avond in december 1944. Duitsers komen het erf op. Het drietal maakt zich uit de voeten en kruipt weg in het kamertje onder het hooi. Onmiddellijk lopen de Vijanden naar de plek waar nog geen minuut geleden de ladder stond. Op de hooizolder geklommen speuren ze net zo lang tot ze de onderduikers vinden. Vervolgens gaan ze op de zolder van het woonhuis zoeken naar een verstopte radio, die tamelijk snel wordt gevonden. Omdat de Duitsers weten waar ze moeten zoeken, is het voor Sipke duidelijk een zaak van verraad geweest. Hij heeft een sterk vermoeden welke mensen de boel hebben verraden, maar hij heeft het nooit gezegd en zal dat ook niet doen. In de eerste plaats heeft hij alleen maar vermoedens en bovendien zijn de personen in kwestie reeds overleden. In de ‘pôletax’, een luxeauto getrokken door twee paarden, worden de gesnapte mannen afgevoerd naar de marechausseekazerne in Sint Annaparochie. Ze worden met z’n tienen in een eenpersoons cel gestopt. De volgende dag worden ze per paard en wagen van de firma Bijlsma via de Súdhoek naar Leeuwarden gebracht. Wanneer Johannes Bijlsma iets langzamer gaat rijden, probeert Zoodsma te vluchten. Maar als een kwartet Duitse geweren in zijn richting schiet volgt hij het bevel op om te blijven staan. De consequentie is dat iedereen in het Huis van Bewaring opgesloten wordt, maar Sipke voor een verhoor naar de Sicherheits Dienst moet die op het Zaailand huis houdt. Hij wordt in een ‘zweethokje’ gestopt en eerst na lange tijd voorgeleid. Vragen over onderduikers en radio’s beantwoordt Sipke schouderophalend om duidelijk te maken dat Marechaussee kazerne St. Annaparochie (1938) hij zijn ondervragers niet ‘verstaat’. Zijn onnozelheid heeft tot gevolg dat hij meerdere keren die dag op hardhandige Wijze weer in het ‘zweethokje’ [...]

22 01, 2017

Foto’s Muller – Wetterauw – Hibma

2017-02-18T06:29:57+00:0022 januari 2017|5 Reacties

Van de familie Muller en Mulder had ik al eens wat familiegegevens bij elkaar gezocht om ook die familie en de onderlinge familiebanden in beeld te brengen. Bij het uitzoeken kwam ik ook de namen van Jacob (Jabik) Muller en Heintje tegen. Wij woonden vroeger aan de noordzijde van de Meinardskerk naast Loepke en Wiepkje Visser-Posthumus en daarnaast woonde toen ‘âlde Heintsje’ zoals zij door mijn ouders werd genoemd. Jabik Muller en Heintje Hibma De naam âlde Heintsje werd regelmatig uitgesproken bij ons thuis en bij de buren. Ik kan mij herinneren dat ik als bûkemantsje wel een paar keer met mijn moeder bij âlde Heintsje in de woonkamer ben geweest. Daarom had ik ook wel een beeld van haar in mijn gedachten maar ik was van haar nog geen foto’s tegengekomen. Dat veranderde een paar weken geleden toen Neno Plat uit Minnertsga mijn een paar prachtige foto’s toestuurde van de familie Muller. Bij de foto’s zaten ook een paar waar âlde Heintsje op staat en zelfs ook nog een foto waar zij met haar man op staat die ik overigens niet gekend heb omdat die al in 1945 was overleden. Omdat ik mij zoveel bij het uitzoeken van de families zoveel mogelijk beperk tot de Minnertsgaasters die er zijn geboren en/of overleden of die er gewoond hebben, zijn de families niet helemaal compleet. Sommige families hebben nog een heel voor- en nageslacht dat dan eigenlijk buiten de kaders valt van Minnertsga vroeger. Dat is ook het geval met de familie Muller, die zoals het nu lijkt, voor 1862 nog niet in Minnertsga voorkomt. We beginnen daarom bij Johannes Hendriks Muller die op 8 maart 1850 in Oosterbierum is geboren. Hij trouwde 20-jarige leeftijd op 29 oktober 1870 met de toen 21-jarige Jetske Johannes, dochter van Johannes Jacobus Schotanus en Tietje Kornelis Brok. Het echtpaar kwam in Minnertsga te wonen waar zij vier kinderen kregen (tekst n.a.v. reactie Ettie de jong aangepast). De oudste, Hendrik (1871-1953) trouwde met Sijbrigje Wetterauw (1871-1949). Zij kregen twee kinderen: Pietje (1904-1984) en Johannes (1910-1990). Van Hendrik Muller en Sijbrigje Wetterauw zat ook een foto die ik van Neno Plat kreeg. Midden foto: hoekwoning waar Jabik en Heintje woonden Het vierde kind uit het huwelijk van Johannes Hendriks Muller en Jetske Johannes Schotanus was Jacob (1876-1945). Hij is geboren en overleden in Minnertsga. Hij trad op 41-jarige leeftijd in het huwelijk met de toen 29-jarige Heintje Hibma (1889-1982). Voor zover mij bekend hebben zij geen kinderen gehad. Jacob (Jabik) en Heintje woonden in het hoekhuis van het rijtje eenkamer woningen aan de noordzijde van de Meinardskerk. Het was de eerste woning na de kapperszaak van Goffe Jensma. De foto waar Jabik en Heintje beide op staan is gemaakt voor het zijraam van de woning. Dit was overigens de enige woning met een zijraam. Daarnaast woonden Loepke Visser en Wiepkje Posthumus, dan Lieuwkje Meijer die haar woning een aantal jaren aan mijn ouders had verhuurd en daarnaast woonden Johanna Vis en Fokje [...]

28 12, 2016

Foto’s: laatste bietenschip vaart haven uit

2017-02-21T07:04:34+00:0028 december 2016|0 Reacties

[vc_row][vc_column][vc_column_text]Eind september lagen de eerste suikerbieten op opslagplaatsen te wachten voor vervoer naar de suikerfabriek. Een teken dat de suikerbietencampagne is begonnen en dat de weer volop suikerbieten worden gerooid. Dat rooien was vroeger een heel arbeidsintensief en zwaar werk. Op YouTube staat een mooi filmpje over de suikerbietenoogst en de verwerking de suikerbieten in de fabriek.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/2"][image_frame url="4805"][/vc_column][vc_column width="1/2"][image_frame url="4806"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Als eenmaal de bieten gerooid waren moesten deze nog naar de fabriek worden vervoerd. Vanuit Minnertsga, en vele andere plaatsen, werden de bieten hoofdzakelijk per schip vervoerd. Van Jehannes Jensma kreeg ik onlangs een aantal foto’s die zijn vader Goffe heeft gemaakt toen het laatste (bieten)schip uit Minnertsga vertrok. Daarna is een groot deel van de haven gedempt want het was een stinkend stuk water geworden waar het gemeentelijk riool ook op uitkwam. In 1974 stond er niet eens zo veel water meer in de haven, het was hoofdzakelijk stinkende bagger. Met een leeg schip ging het nog relatief makkelijk om in de haven te komen, maar eenmaal geladen met suikerbieten dan werd door de scheepsschroef de bagger flink in beweging gebracht en was het pot stinkende blauwe drek in de haven.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/2"][image_frame url="4808"][/vc_column][vc_column width="1/2"][image_frame url="4809"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Een van de bekendste schippers die vanuit Minnertsga suikerbieten vervoerden, waren de onder andere de gebroeders Keuning uit Tzummarum. Coenraad Keuning schreef over zijn laatste rit vanuit Minnertsga het volgende: “Wanneer ik dit schrijf kan de Minnertsgaaster vaart afgesloten worden. Wij hebben de laatste lading bieten ingenomen. Het schip ligt gereed te vertrekken. Bij het wegvaren kijkt men onwillekeurig nog een paas keer om. Immers, het is voor het laatst. Nimmer zal er weer een schip in de haven van Minnertsga meren. Nu hoeft men daar niet zo lang bij stil te staan, want de vaart daar ter plaatste was toch de laatste jaren al niet zo best meer. Zij die daar wat aan hadden kunnen doen, hebben zich er niet zo druk om gemaakt. Dat is wel jammer want veel bieten zijn er geladen door de heren Talsma en De Groot. En toch zal er in de toekomende tijd wat moeten gebeuren anders zal over enkele jaren ook geen afwatering meer zijn. Hiermee nemen we afscheid.” Tiden hawwe tiden.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/2"][image_frame url="4810"][/vc_column][vc_column width="1/2"][image_frame url="4811"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/2"][image_frame url="4813"][/vc_column][vc_column width="1/2"][image_frame url="4816"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text] Hier lag eens de oude haven. Met dank aan Jehannes Jensma (foto's) en Dooitze Zwart (boek Tiden hawwe tiden). NB. Foto's van Jehannes Jensma staan ook in de beeldbank (zoekterm: suikerbieten).[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

26 11, 2016

Opening buurtwinkel en Sinterklaas verleiden

2016-11-29T17:53:54+00:0026 november 2016|0 Reacties

Voor mij ligt het maandblad: “Barradiel meiinoar ien” van november 1978. Deze krant werd verspreid in de dorpen van de vroegere gemeente Barradeel en was een uitgave van de middenstandsvereniging Barradeel. Inhoudelijk stelde de krant niet al te veel voor. De gemeente nam een flink deel van de uitgavekosten voor haar rekening omdat de gemeente de krant gebruikte voor bekendmakingen en voor publicatie van het woordelijk verslag van de raadsvergaderingen. Voor het overgrote deel werd de krant gevuld met advertenties van de verschillende middenstanders. Maar in dit novembernummer zijn de ogen gericht op de goedheiligman Sinterklaas om hem te verleiden zijn inkopen te doen bij de plaatselijke middenstand en op pagina 2 staat dat er in Minnertsga een nieuwe buurtwinkel wordt geopend. De geschiedenis herhaald zich want het gaat eigenlijk om de winkel op dezelfde locatie die binnenkort opnieuw wordt geopend. “Nieuwe SRV-buurtwinkel in Minnertsga” is de kop van het kleine artikeltje in de krant. “De SRV heeft ongeveer honderd vestigingen in Friesland. Nu is het de bedoeling van dit bedrijf om liefst zoveel mogelijk van deze nieuwe buurtwinkels volgens een nieuwe formule te moderniseren. Vorig jaar werd een dergelijke nieuwe winkel geopend in Rottevalle, terwijl thans de SRV-zaak van de heer J. Wiersma aan de Hege Buorren in Minnertsga, is gemoderniseerd. De heer Wiersma heeft naast de buurtwinkel ook nog twee rijdende winkels. Het opgekapte pand was vroeger een slagerij”. Nu, bijna veertig jaar later, staat in het nieuws: “Minnertsga krijgt weer supermarkt”. Minnertsga zat sinds half juni zonder supermarkt. Toen sloot Klaas Wiersma de deuren van de Coöp Compact Wiersma. Persoonlijke omstandigheden lagen aan dat besluit ten grondslag. Wiersma bestierde de winkel zeventien jaar. Voor de inwoners van Minnertsga was de sluiting slecht nieuws, Zij moesten niet alleen de supermarkt missen, maar ook het postagentschap dat in de winkel was gevestigd. De hernieuwde supermarkt zal worden gerund door Jacob Lolkema. Hij heeft de zaak gekocht, samen met enkele andere ondernemers uit het dorp, zo meldt het Friesch Dagblad. Ook voor de inwoners van omliggende dorpen als Tzummarum, Ried en Sint Jacobiparochie was de sluiting vervelend. Lolkema volgde het dichtgaan van de supermarkt nauwlettend. Als voorzitter van plaatselijk belang Minnertsga kreeg hij er veel vragen over. Lolkema zocht contact met Van Tol. Die organisatie gaat de winkel in Minnertsga beleveren. In 1978 was de middenstand ook goed beleverd met producten om daarmee Sinterklaas te verleiden om inkopen te doen bij de plaatselijke middenstand. Natuurlijk ging het daarbij in eerste instantie om speelgoed. “Groot is onze sortering SPEELDGOED” adverteerde Van Dijk’s Bazar. Sjoelbakken, Dam- en schaakspellen, SINDY-poppen, FLEUR-poppen, Playmobil, ministeck mosaic om maar wat te noemen uit de advertentie. Maar natuurlijk had Van Dijk’s Bazar ook een ruime sortering luxe, praktische en huishoudelijke geschenken. Johannes Reitsma op de Tsjillen bood vrijwel eenzelfde assortiment aan, maar daarnaast ook nog HEREN- EN DAMESFIETSEN. Slagerij Bonnema aande Meinardswei adverteerde dat Sinterklaas ook bij hem terecht kon voor HARTIGE GESCHENKEN: droge worst, leverworst, gekookte wordt, maar ook een goed stuk RUND- of VARKENSVLEES was [...]

Ga naar de bovenkant