29 11, 2019

Hier was het en hier lagen de schepen

2019-11-29T11:32:16+00:0029 november 2019|0 Reacties

Een mooi artikel uit het de maandkrant: Barradiel meiinoar ien. De krant was een uitgave van de middenstandsvereniging Barradeel. De gemeente publiceerde daarin het woordelijk verslag van de maandelijkse gemeenteraadsvergadering en voor het overige was het voornamelijk een advertentieblad. Verder artikelen over andere zaken die in de dorpen speelde. Zoals onderstaand artikel over het afdammen van de Minnertsgaastervaart en het laatste schip dat met een lading suikerbieten vertrok. Men schrijft ons: Het laatste schip wordt geladen met suikerbieten Wanneer ik dit schrijf kan de Minnertsgaastervaart afgesloten worden. Wij hebben de laatste lading bieten ingenomen. Het schip ligt gereed te vertrekken. Bij het wegvaren kijkt men onwillekeurig nog een paar keer om. Immers, het is voor het laatst. Nimmer zal er weer een schip in de haven van Minnertsga meren. Nu hoeft men daar niet zo lang bij stil te staan, want de vaart daar ter plaatse was toch de laatste jaren al niet zo best meer. Zij, die daar wat aan hadden kunnen doen, hebben zich er niet zo druk over gemaakt; dat is wel jammer want veel bieten zijn er geladen door de heren Talsma en De Groot. En toch zal er in de toekomende tijd wat aan moeten gebeuren anders zal het over enkele jaren ook geen afwatering meer zijn. Hiermee nemen wij afscheid. De jeugd van Minnertsga die altijd tegenwoordig was bij het laden van de schepen zullen misschien later nog aan hun kinderen zeggen: hier was het, en hier lagen de schepen. C. Keuning, Tzummarum “Tiden hawwe tiden” Aldus onze correspondent uit Minnertsga die eveneens een bericht wijdt aan de laatste bietenverscheping vanuit het dorp. De ruilverkaveling, zo schrijft hij, brengt veel veranderingen in onze omgeving en hij noemt dan achtereenvolgens: de nieuwe weg van Wier over de z.g. Oude Meer langs de boerderij van Krol, over de Minnertsgaastervaart, aansluitend op de nieuwe weg Firdgum-Ried. Dit bracht met zich mee, dat ook deze vaart moest worden afgesloten voor alle verkeer te water. Dat moment is nu aangebroken. Donderdag 10 december laadde het laatste schip van een Groninger schipper de laatste vracht bieten, waarmee een periode van grote bedrijvigheid werd afgesloten. Van dit historische gebeuren werd bijgaande plaatje gemaakt. Hoewel het meeste vervoer van landbouwproducten de laatste jaren al per vrachtauto plaats vond, kwamen in de herfst toch geregeld de bietenschippers die dan voor de nodige drukte en vertier zorgden. Daar gaat het laatste schip de haven uit In het verleden werd bij het vervoer van bieten vanaf het veld naar het schip gebruik gemaakt van paardentractie, wat vele handen werk gaf. De bieten werden namelijk met de ‘gripe’ in het schip gewerkt. Thans komen trekkers met kiepwagens en is lossen van zo’, wagen een kwestie van seconden. De trekkerchauffeur trekt aan een hendel, de laadbak gaat omhoog en door de wet van de zwaartekracht glijden de bieten in het ruim van het schip. Tijdens de bietencampagne was het in het haventje, dat toen nog in het dorp lag, een drukte van belang. [...]

11 01, 2019

24 Barradeelsters op de William and Mary

2019-09-15T13:18:20+00:0011 januari 2019|0 Reacties

Op zaterdag 26 februari 1853, een bitterkoude dag waarop nog vers gevallen sneeuw ligt, verzamelt zich een groep Friezen op de kade in Harlingen. Daar nemen ze in tranen afscheid van hun familieleden. Ze weten dat ze hen nooit weer terug zullen zien. Om 11 uur die ochtend zullen ze hun heitelân voor altijd verlaten in de hoop een betere toekomst op te bouwen in Amerika. Het plan is om eerst met het stoomschip City of Norwich te varen van Harlingen naar Lowestoft, dan per trein naar Liverpool en vandaar de oceaan over, naar de nieuwe Amerikaanse staat Iowa. Organisator van de reis en leider van de groep is Oepke Bonnema, een 28-jarige graanhandelaar uit Kimswerd. Hij zal zorgen voor het transport naar Iowa en voor de aankoop van grond. Daar zullen de emigranten een nederzetting stichten en later aan Bonnema zijn investeringen terugbetalen. 92 Friezen hebben zich aangemeld, waarvan 24 uit de voormalige grietenij Barradeel. De Amerikaanse historicus Kenneth A. (Ken) Schaaf heeft een boek geschreven over de reis die deze Friese emigranten in 1853 ondernamen naar de Verenigde Staten. Het heet In Peril of the Sea: The forgotten story of the William and Mary shipwreck en is in 2018 uitgegeven bij Van Raalte Press, Holland Michigan. Dit artikel maakt voornamelijk gebruik van zijn boek om de belevenissen van de emigranten uit Barradeel te beschrijven. Hoe is de situatie in Barradeel in het midden van de 19e eeuw? William & Mary Rond 1850 is de economische en sociale situatie in Nederland slecht. In Friesland en ook in Barradeel is deze zo mogelijk nog slechter dan in de rest van het land. Vanaf het midden van de jaren veertig is er een agrarische crisis, veroorzaakt door mislukte aardappel- en graanoogsten als gevolg van ziekten. Boeren ontslaan hun knechten om het hoofd boven water te kunnen houden. Er is wel wat industrie maar deze stelt heel weinig voor. Vooral de situatie van de arbeidende klasse is beroerd. Daarbij komt dat na 1834 de Afscheiding op gang is gekomen, een uittocht van orthodoxe christenen uit de (te modern geachte) Hervormde kerk. Deze groep van Afgescheidenen wordt aanvankelijk door de overheid vervolgd. De samenloop van economische, sociale en religieuze factoren brengt een emigratiegolf teweeg onder bewoners van het platteland, ook vanuit Barradeel. Vanaf de jaren veertig zijn er al groepen mensen geëmigreerd naar de Verenigde Staten van Amerika, het beloofde land. Hun brieven aan de achterblijvers, waarin gesproken wordt over een overvloed aan land, ongekende mogelijkheden voor werk en elke dag vlees op je bord, halen veel arme mensen over om ook te gaan emigreren. Hoe is de reis verlopen?  De reis van de groep Friezen is rampzalig verlopen. De overtocht van Harlingen naar Lowestoft duurt, door zware storm, 42 uur in plaats van de 13 die er normaal voor staan. Daardoor komen ze te laat in Liverpool aan. Het snelle stoomschip City of Philadelphia zit dan al vol. Daarom moeten ze 14 dagen wachten op een veel minder goede boot, [...]

29 12, 2017

Minnertsga na 34 jaar weer in een andere gemeente

2017-12-29T05:56:47+00:0029 december 2017|1 Reactie

Per 1 januari 2018 is de nieuwe gemeente Waadhoeke een feit. De gemeenten Franekeradeel, Menaldumadeel en het Bildt zijn dan volledig opgegaan in de nieuwe gemeente, samen met vier dorpen uit de gemeente Littenseradeel. Geografisch gezien een prachtig gebied met oud en nieuw land. Het nieuwe land, het Bildt, dat pas is ontstaan na 1505. Daarvoor was het de monding van de vroegere Middelsee. Voor de gemeentelijke herindeling van 34 jaar gelden, in 1984, behoorde Minnertsga, samen met de dorpen: Firdgum, Tzummarum, Oosterbierem, Sexbierum, Pietersbierum en Wijnaldum tot de gemeente Barradeel. Het gemeentebestuur van Barradeel maakte in de laatste editie van 'Barradiel Meiinnoar Ien' bekend dat het gemeentehuis, het kantoor van gemeentewerken en de sociale dienst per 1 januari 1984 zijn gesloten. Alle diensten zijn toen verhuisd naar Franeker. Wijnaldum is toen bij de gemeente Harlingen gevoegd en Minnertsga bij de gemeente het Bildt. Dat Minnertsga in 1984 bij het Bildt is gevoegd, heb ik altijd maar een rare indeling gevonden. Normaal voeg je nieuw toe aan oud, maar in het geval van de gemeentelijke herindeling werd toen oud land aan nieuw Bildtland toegevoegd. In mijn ogen een verminking van de historische waarden van dit grensgebied van oud en nieuw land. Door die grensverminking werd Minnertsga het enige Friestalige dorp op het Bildt. Het Bildt is ontstaan door aanslibbing in de monding van de oude Middelsee. Het Hertog George van Saksen (1471-1539) een overeenkomst sloot met de edelen Thomas Beukelaar, en de gebroeders Dirk, Floris en Jacob van Wijngaarden om de kwelders van de monding, tussen Minnertsga en het klooster Mariëngaarde (Hallumerhoek) in te polderen door bedijking aan te leggen en van het Bildtland vruchtbaar land te maken. In die tijd zijn er drie parochies ontstaan. Van west naar oost: Wijngaarden, Altoena en Kijfhoek. Toen de bedijking zijn beslag had gekregen, werd kerkelijk het Bildt als 13e Dekanaat aan Westergoo toegevoegd. Later zijn deze parochies gewijd aan St. Jacobus (de apostel), St. Anna (de moeder van Maria) en aan Onze Lieve Vrouwe (Maria, de Moeder van Christus). Minnertsga lag vroeger vlak tegen de westkust van de monding van de oude Middelsee. Minnertsga wordt in betrouwbare archiefbronnen al in 1168 genoemd. In het dorp staat dan al een parochiekerk. Maar het gebied van de vroegere gemeente Barradeel is, net zoals het Bildt, ontstaan door opslibben. Zo zijn in de 6e en 7e eeuw aan de noordzijde van de Ried, de waterloop tussen Franeker en Berlikum, de kweldereilanden Pietersbierum, Sexbierum, Oosterbierum. Tzummarum, Firdgum en Minnertsga ontstaan. Hoewel dus het Bildt en de grondgebied van de vroegere gemeente Barradeel beide gebieden zijn ontworsteld aan de zee, zijn de gebieden totaal verschillend van infrastructuur. Het oude land met zijn kronkels van wegen en perceelgrenzen en op het Bildt overwegend kaarsrechte wegen en perceelgrenzen. Na de gemeentelijke herindeling van 34 jaar geleden, is op het oude grondgebied van Barradeel de Oudheidkundige Vereniging opgericht met als doel de geschiedenis van de oude gemeente zoveel als mogelijk is te bewaren, bekend te maken en er over te [...]

10 09, 2016

Directeur in granen en in veel meer (Douwe Elsinga 1916-2011)

2016-09-10T05:41:38+00:0010 september 2016|0 Reacties

Onder deze 'krantenkop' kwam ik het hierna volgende artikel tegen en het leek mij zeker de moeite waard om dat hier op Minnertsga vroeger te plaatsen. Douwe, de man waar het in het artikel overgaat, is op 24 juli 1916 geboren in Minnertsga als zoon van Adam Gerrits Elsinga en Trijntje de Boer. Hij komt uit een gezin van zeven kinderen en was al op jonge leeftijd organist in de toenmalige Nederlands Hervormde Kerk (Meinardskerk). Hij trouwde met Sietske Bierma (1918-2015). De zwart/wit foto's komen uit eigen archief. De kleurenfoto hoort bij het artikel.   Aan de wand boven het orgel hangt een afbeelding van de kerk van Minnertsga. Rechts daarvan een foto van 'zijn' kerkorgel. "Heeft hij de bel wel gehoord?”, zo vraag ik me af. Ik aarzel om opnieuw aan te bellen. Dat lijkt zo gehaast. Bovendien was een afspraak voor dit tijdstip gemaakt.  Maar dan gaat de voordeur van Wingerd 15 in Vroomshoop toch open. "Het lopen gaat allemaal niet meer zo vlug”, verontschuldigt Douwe Elsinga zich. Dat lijkt dan ook het enige wat niet zo goed gaat bij deze helder van geest overkomende hoogbejaarde Vroomshoper. Eind juni vierde hij nog samen met zijn vrouw, kinderen, klein- en achterkleinkinderen dat ze 70 jaar getrouwd waren. Voor de nieuwe burgemeester Cornelis Visser was het zijn eerste bezoek aan inwoners van Twenterand. Vanaf 1957 wonen ze al in Vroomshoop. Nu het lichamelijk bij dit echtpaar minder wordt en de hulp steeds intensiever nodig blijkt, verhuisden ze deze zomer naar ’t Liefferdinck in Den Ham. Douwe Elsinga is een veelzijdig man. Ik werd gevraagd met hem te spreken over zijn verleden bij de coöperatie. De vader van Douwe Elsinga had een landbouwbedrijf in Barradeel, Friesland. De jaren dertig van de vorige eeuw waren slecht. Daarom begon Elsinga als commercieel vertegenwoordiger granen van de landbouwcoöperatie in Franeker. Hij ging de boer op voor gerst, tarwe, haver en erwten. Daana werd hij directeur van een coöperatie in Hoofddorp. Daar was het niet altijd even gemakkelijk. "Om elk dubbeltje liepen de boeren weg.” Door zijn voorganger, die naar de polder ging, werd Elsinga in 1957 gevraagd directeur te worden van de Coöperatie ‘Ons Belang’ in Vroomshoop. Gelijk bij de eerste ontmoeting ("Het waren pittige lui”) leek het goed en werd verhuisd naar Vroomshoop. Elsinga weet nog goed te vertellen hoe hij zijn eerste bestuursvergadering meemaakte in hotel Tebberman. "We zaten rond een potkachel, waar de één na de ander een turf ingooide. Het was een verademing hoe het er hier aan toe ging. Dit in grote tegenstelling tot de vergaderingen in de Haarlemmermeer. Aanvankelijk maakten boeren deel uit van het bestuur. Dat veranderde toen de functies zwaarder werden. Ik kreeg een auto van de zaak en moest de bestuursleden daarom voor een vergadering eerst ophalen van huis. Later kwamen ze zelf met de auto.” Voorsterij vlnr: Trijntje de Boer, Feikje, Riemkje, Adam Elsinga, Jeltje. Achter vlnr: Aukje, Maartje, Gerrit en Douwe. Bij de Vroomshoopse coöperatie ging het eerst om granen [...]

7 03, 2015

Foto’s familie Posthumus (III)

2015-03-07T07:09:41+00:007 maart 2015|0 Reacties

Van Age Posthumus, kleinkind van Age Posthumus en Klaske Buwalda, kreeg ik deze week weer een paar foto's toegestuurd. Een mooie zwart-wit foto van 'mem' Klaske en haar beide zonen. Hoarnestreek en rechts de Smelle Leane (Googleview)   Age (1878) en Klaske (1879) Posthumus - Buwalda zijn op 13 mei 1905 in de gemeente Barradeel in het huwelijk getreden. Het echtpaar kreeg drie kinderen: Jacob, Jeltje en Jelte. Het gezin heeft gewoond in de woning aan de Smelle leane 1, een zijpad van de Hoarnestreek. De schuur bij de woning is door hun zonen aangebouwd. Op de zwart-wit foto staan de beide zonen met hun moeder Klaske achter de woning waar een stal was voor een paar stuks vee. Age kan zich herinneren dat de woning wat een vreemde indeling had. Een gang in het midden en aan weerszijden een woonruimte. De woning is later bewoond geweest door de ouders van Age. Dit is ook het geboortehuis van Age. Na het overlijden van de vader van Age in 1958, is de woning verkocht aan Jelte Visser die later de woning heeft afgebroken en er een nieuwe woning heeft gebouwd. Vlnr: Jacob, moeder Klaske en Jelte.                     Smelle leane 1                                  

Ga naar de bovenkant