26 04, 2015

Oorlogsjaren op de Miedleane (deel II)

2024-02-01T05:42:58+00:0026 april, 2015|5 Reacties

Jelle Feenstra heeft een verhaal geschreven over de oorlogsjaren op de Miedleane, in de volksmond bekend als de 'Boomsma's' Mieden. Dit is het vervolg op deel I van Jelle zijn verhaal.   Johanna en Ynskje Boomsma met de hond Max Waren het in de begin jaren alleen de Joden die onder doken later kwamen daar steeds vaker mannen tussen de 18 en 40 jaar bij die opgeroepen waren voor de Arbeitseinsatz (dwangarbeid) in Duitsland. Die waren nodig omdat de Duitse mannen aan het front vochten. Velen van hen weigerden dit en doken onder. Verder waren er nog veel onderduikers die deel hadden genomen aan de April-Mei stakingen en aan de spoorwegstaking eind september 1944. Het geschatte aantal onderduikers moet eind 1944 ongeveer 350.000 zijn geweest. Ook bij Dirk en Tjerkje Boomsma vonden steeds meer onderduikers onderdak. Het huis lag afgelegen aan het Ald Meer en de Duitsers moesten eerst ongeveer drie honderd meter over de kale landweg gaan om de woning te bereiken. Het was een ideale plek voor onderduikers. Naast hun eigen zoon Gijsbert Boomsma waren dat Wieger Terpstra, Jan Boomsma, Geert Leemburg, Johannes Boersma en Marten Reitsma. Wieger Terpstra was een zoon van Willem en Annigje Terpstra en dus een neef evenals Jan Boomsma, een zoon van Willen en Japke Boomsma. Geert Leemburg was afkomstig uit Beetgum. Marten Reitsma kwam uit Wier en Johannes Boersma uit Berlikum. Wieger Terpstra verbleef overigens niet permanent bij mijn grootouders maar wanneer er weer razzia’s dreigden plaats te vinden, dook hij daar onder. Wieger was als oudste zoon opgeroepen voor de “Arbeitseinsatz”.  Geert Leemburg, Johannes Boersma en Marten Reitsma kwamen weer op een heel andere manier bij mijn grootouders terecht. Johannes Boomsma met de hond Max In die tijd, en ook later nog, stonden er een aantal schuilhutten op het land. Het waren vaak kleine hutten van hout of in een enkel geval van steen die gebruikt werden om te schuilen tegen de regen wanneer men op het land werkzaam was. Het was mijn grootvader wel eens opgevallen dat hij meende stemmen te horen uit een van deze hutten aan de overkant van het “Ald Meer” maar had daar verder weinig aandacht aan geschonken. Op een dag werd er echter nogal luidruchtig gesproken en kreeg hij het idee dat er onderling ook sprake van irritatie was. Waarschijnlijk hebben zij zich niet gerealiseerd dat hun stemmen over het water veel verder hoorbaar waren dan over land maar het was op afstand duidelijk hoorbaar. Dirk Boomsma is toen met zijn praam, veel vervoer vond immers over water plaats in die dagen, naar de hut gegaan en kwam al gauw achter de oorzaak van hun irritatie. Door de regenval was er geen droge plek meer in de hut te vinden en was als schuilplaats ongeschikt geworden. Hij heeft de drie mannen toen mee naar huis genomen en daar ondergebracht.Ook Dr. Stevens, die als assistent bij Gramsbergen aanwezig was, bleef regelmatig overnachten om uit handen van de Duitsers te blijven. Aan aardappelen Lees meer

19 04, 2015

Oorlogsjaren op de Miedleane (deel I)

2024-02-01T05:43:11+00:0019 april, 2015|0 Reacties

Wanneer in de nacht van 15 mei 1940 Nederland capituleert, stelt de Duitse bezetter een eigen bestuur in met Arthur Seyss-Inquart als rijkscommissaris. Hij werd op 29 mei 1940 geïnstalleerd. Zeker in de beginperiode was dit een burgerlijk bestuur en geen militair bestuur. Hitler had hiervoor om ideologische redenen gekozen. Hij vond dat Nederland een broedervolk was en dus voor het Nationaal Socialisme moest worden gewonnen. Ook economische motieven speelden een rol en veel directies van grote bedrijven waren in die periode de Duitsers ter wille. Voor veel bedrijven was dit uitermate rendabel  en ook het midden- en kleinbedrijf profiteerde van de opleving. Dit veranderde al spoedig in 1941 toen duidelijk werd dat de oorlog wel eens langer kon duren dan verwacht. De situatie werd al spoedig grimmiger, vooral na de februari staking. Uiteraard ging de bezetting ook niet aan Minnertsga en daarmee aan de Miedleane voorbij.    August Seidel was verantwoordelijk voor de gang van zaken en had de leiding. Veelal werd hij vergezeld door  een jonge soldaat afkomstig uit Würzburg en een tweetal Nederlandse SS-militairen die uit Limburg kwamen. De totale eenheid bestond uit ongeveer dertien soldaten. Eind 1942 beginnen de Duitsers op steeds grotere schaal goederen te vorderen. Complete gebouwen, auto's, rijwielen, radiotoestellen, koper en zelfs paarden werden ingenomen door de Duitsers. Miedleane 23 met Tjeerd Boomsma Dokter Gramsbergen had zijn auto verborgen onder het hooi  in het lytshûs van de boerderij op Miedleane nummer 8 omdat de Duitsers deze anders  in zouden vorderen. Deze boerderij was  in het bezit van Gijsbert Tjeerds Boomsma die in 1942 kwam te overlijden. De schuur is dan al afgebroken en van de woning is een dubbele woning gemaakt met de huisnummers 8 en 10a. Wanneer de Duitsers de auto vinden, een DKW, blijkt dat de wielen er zijn afgehaald en de motor is eveneens gedemonteerd. De wielen waren bij dokter Gramsbergen in de zandbak verborgen en de motor lag  onder een grote stapel turf op de zolder van Gerrit  Boomsma op Miedleane 25. Deze boerderij stond aan het eind van de Miedleane aan de rand van het  Ald Meer (Oude Meer) en staat daar nog steeds. De Duitsers waren uiteraard uiterst verbolgen over het feit dat de auto onbruikbaar was. Wanneer de Duitsers een aantal malen bij Gerrit Boomsma binnenvallen besteden zij geen aandacht aan de stapel turf maar bij een latere razzia besluiten zij dat ze de stapel turf alsnog willen onderzoeken. Gerrit Boomsma, die zich realiseerde in welk gevaar hij verkeerde, verbleekte niet maar ging op zijn knieën voor de stapel turf liggen en riep tegen zijn arbeider Tjeerd Vrieswijk: “Kom litte we se efkes helpe”. De Duitsers waren volkomen uit het veld geslagen door deze medewerking en vonden het toen niet meer nodig om nog verder te zoeken. Ook hadden  August Seidel en zijn soldaten regelmatig de gewoonte om op Miedleane 25 te verschijnen en dan de fietstassen met appels te vullen uit het hof achter de boerderij. Toen zij op een dag weer op Lees meer

31 01, 2015

Eerste uitkering weduwen- en wezenpensioen aan T. Visbeek-Vrieswijk

2015-02-01T08:57:19+00:0031 januari, 2015|0 Reacties

Het nieuws op de voorpagina van de Leeuwarder courant van 8 november 1949 is lauw. “Marschallsteun aan Indonesië wordt hervat”, “Nieuw Russisch Vredesoffensief?”, “Rusland’s greep op de buurlanden”, “Duitse nota over het ontmantelingsprobleem” dat is wel zo’n beetje het belangrijkste nieuws. Geen grote vette kopregels en op die hele voorpagina slechts één foto. Maar wat voor een foto? Een tijdje terug zocht ik naar informatie waarvan ik dacht dat ik die wel in de Leeuwarder courant kon vinden, maar dat liep op een teleurstelling uit. En zoals wel vaker gebeurd, je bent doelgericht bezig met iets te zoeken en je vindt datgene waar je niet om zocht. Zo ging dat ook deze keer. Die enige foto op de voorpagina trok mijn aandacht, tenminste het bijschrift dan: “Mevr. Wed. T. Visbeek-Vrieswijk uit Minnertsga ontvangt uit handen  van de directeur van het bedrijfspensioensfonds in de landbouw, dr. A. Schröder, het weduwen- en wezenpensioen voor haar en haar beide kinderen, een van vijf en een van bijna vier jaar”. Een paar dager ervoor had ik net de familie- en stamboomgegevens van deze vrouw ingevoerd in de database. Dus de naam T. Visbeek-Vrieswijk zat nog vers in het geheugen. Omdat mijn streven is om zoveel mogelijk foto’s bij de Minnertsgaasters van vroeger te zoeken, was deze foto uit de krant een welkome aanvulling. Maar los daarvan, alleen deze foto op de voorpagina zonder een begeleidend artikel, dat is vreemd. Daarnaast, als je als jonge vrouw een weduwen- en wezenpensioen krijgt overhandigd, dan zit daar ook een verhaal achter. Bij het doorbladeren van de oude krant treft ik een artikel aan dat te maken heeft met de foto op de voorpagina. De krantenkop is: “Negentien Friese landarbeiders kregen voor het eerst pensioen”. In de bovenzaal van café Bantema in Sexbierum was een ‘feestelijke’ bijeenkomst van het Bedrijfspensioenfonds in de Landbouw. Onder de negentien Friese landarbeiders waren ook een drietal vrouwen die weduwe waren geworden. Verder waren er uiteraard afgevaardigden van de het bedrijfspensioenfonds zelf. Onder het genot van een flinke sigaar werden verschillende sprekers aangehoord die over de historie van het bedrijfspensioenfonds verhaalden. Negentien mannen van 65, 66 en 67 jaar met gebruinde koppen, gebruind op een deel van het voorhoofd na waar de pet zonnestralen belet door te dringen, zaten aandachtig te luisteren naar de ongetwijfeld goed bedoelde woorden. De mannen zaten klaar om bijna fl. 8000,00 in ontvangst te nemen. Zij hadden daar recht op gekregen omdat zij zo ongeveer vijftig, zestig jaar lang in de zware kleigronden van Noordwestelijk Friesland hadden geploeterd. Het betrof hier de eerste uitreiking in Friesland en tevens de tweede in Nederland van het bedrijfspensioenfonds. Nadat de mannen de uitkering hadden ontvangen uit handen van dr. A. Schröder kwamen de drie vrouwen aan de beurt. Door het overlijden van hun mannen kwamen zij in aanmerking voor een uitkering uit het weduwen- en wezenpensioen. Zij kregen ieder ongeveer fl. 1800,00 uitgekeerd. De naam van één van die vrouwen is dus bekend, want zij staat op de voorpagina van de Lees meer

26 10, 2014

Wie zijn deze jonge dames?

2014-11-01T05:03:35+00:0026 oktober, 2014|0 Reacties

Begin dit jaar stuurde Jelle Feenstra mij deze foto toe van vier jonge dames die waarschijnlijk vriendinnen waren. Maar de vraag die Jelle bezig hield, maar mij ook: wie zijn deze jonge dames?   Tijdens mijn bezoek aan Gauke Reitsma in Minnertsga kwam deze foto ook aan de orde. Hij noemde zonder te twijfelen de namen van drie jonge dames. De linker dame herkende hij niet maar de anderen wel. De 2e van links is Rikje Vogel (1904-1987), was getrouwd met Jippe Miedema, dan Hieke Vrieswijk en Akke Vrieswijk. Dan blijft de vraag nog over: wie is de dame links op de foto?   31-10-2014: Vandaag heb ik Gauke Reitsma gesproken. Hij attendeerde mij nog even op deze foto en de tekst. De 2de van links is niet Rikje Vogel die met Jippe Miedema was getrouwd en hij gaf mij de ontbrekende naam van de linker dame. Vlnr: Hieke Binnema (getrouwd met een Lont uit St. Annaprochie), Frederika Vogel (1933) getrouwd met Fokke Miedema, Hieke (1930) en Akke (1933) beide dochters van Andries Vrieswijk en Fokje Miedema.

5 04, 2014

Auke Noordstra (1937-1999)

2014-04-06T15:38:41+00:005 april, 2014|0 Reacties

Henny Noordstra uit Wognum (NH) stuurde mij enkele foto's van haar vader Auke (1937-1999). Auke was een verknocht vrachtwagenchauffeur, maar de meeste Minnertsgaasters zullen hem zeker herinneren als chauffeur van touringcars. Hij ging vaak als chauffeur mee met de muziekvereniging Oranje. Henny heeft daarover mooie verhalen gehoord van haar vader.  Auke Noordstra (1937-1999) Volgens Henny is haar vader als (internationaal) chauffeur begonnen bij de firma Althuisius in Tzummarum. Daarna kwmm hij in dienst de firma S. Vrieswijk. In de jaren '70 werd hij ook touringcarchauffeur. Hij heeft gewerkt bij Postma en Slof tours en tot in de laatste jaren van leven werkte hij bij touringcarbedrijf Paulusma. Tussendoor reed hij nog voor Vrieswijk in de bietencampagne, maar hielp ook weleens andere transportbedrijven uit de brand. Deze foto's staan ook allemaal in de beedlbank.   Auke achter het stuur tijdens de suikerbietencampagne   Auke aan het bietenslechten   Auke Noordstra (midden). Wie zijn de andere mensen?        

Ga naar de bovenkant