30 09, 2021

Generaties Schotanus – kleermakers

2021-10-30T14:48:33+00:0030 september, 2021|0 Reacties

In de zomer van 1845 stapt de dan 27-jarige Tietje Cornelis Brok in de huwelijksboot met de dan 19-jarige Johannes Schotanus uit Stiens. Zij is geboren in Minnertsga en is een dochter van Cornelis Brok en Jetske Hibma. Johannes is kleermaker en ten tijde van de huwelijksvoltrekking  ‘verblijfhoudende’, zoals dat zo mooi in de huwelijksakte staat, in Minnertsga. Dit echtpaar heeft naar alle waarschijnlijkheid het fundament gelegd van de het kleermakersbedrijf van de firma Schotanus. Het winkelpand rond 1900 Johannes is het oudste kind van Jacob Schotanus (1793-1867) en Trijntje Buursma (1799-1864). Hij ziet het eerste levenslicht in Birdaard op 18 september 1825. In Birdaard wordt zijn broertje Tjalling geboren. Het gezin verhuist daarna naar Rinsumageest. Daar worden vijf zusjes geboren: Rinske, Jantje en Antje. Twee zusjes, genaamd Jantje, overlijden voor hun eerste levensjaar. Tussen 1839 en 1842 verhuist het gezin naar Stiens waar het jongste zusje Trijntje wordt geboren. Het kleermakersambacht heeft Johannes van zijn vader meegekregen net zoals zijn twee jaar jongere broer Tjalling die ook het kleermakersambacht uitvoerde en zich later vestigde in Kollumerzwaag. Zoals al eerder is aangegeven staat in de huwelijksakte dat Johannes kleermaker is en geen kleermakersknecht. Dat zou kunnen betekenen dat hij bedrijfsmatig voor zichzelf het vak uitoefende, maar dan zou hij eigenlijk meester kleermaker moeten zijn. En die benaming heb ik niet in combinatie met de naam Johannes Schotanus terug kunnen vinden in de archieven. Minnertsga niet vreemd Dat Johannes in Minnertsga voor zijn huwelijk al kleermaker is , is niet zo vreemd. Zijn pake en beppe van vaderskant hebben in Sexbierum gewoond waar zijn pake timmerknecht was. Johannes is in september 1825 geboren en zijn pake is in juni 1826 overleden. Het is dus maar de vraag of pake en pakesizzer elkaar ooit hebben gezien. Zijn beppe Aaltje (1770-1841) heeft hij wel gekend want die woonde later in Minnertsga. Zij was toen voor de tweede keer getrouwd en wel met de huisschilder Sjoerd Katje, een van de voormannen van de later Christelijke Afgescheiden Gemeente. Zijn beppe en haar man Sjoerd Katje woonden in huis nummer 4, op de hoek Ferniawei – Stasjonstrjitte. Het kan zijn dat hij op die wijze Minnertsga en ook Tietje heeft leren kennen. Gezinsleven Johannes en Tietje wonen later midden in de buorren in het pand wat nu Meinardswei 54 is. Dit pand zou na Johannes en Tietje nog drie generaties lang in het bezit zijn van de familie Schotanus. Tietje schenkt het leven aan vier kinderen: drie jongens en een meisje. In de kracht van haar leven komt Tietje eind mei 1856 op 38-jarige leeftijd te overlijden. Johannes blijft achter met de vier kinderen waarvan de oudste 10 en de jongste 4 jaar is. Tietje wordt begraven op het kerkhof van Minnertsga. Voor de zorg van zijn kinderen en de huishouding komt Johannes zijn zuster Rinske (26) voorlopig bij hem inwonen. Dat is kennelijk even een tijdelijke oplossing want Johannes krijgt kennis aan de dan 25-jarige dienstmeid Gaatske (Gutske) waar hij later mee in Lees meer

9 08, 2015

Foto’s bakker De Vries en familie Miedema

2015-08-09T06:39:26+00:009 augustus, 2015|2 Reacties

In de zomerperiode staat het onderzoek naar de geschiedenis van Minnertsga en de bewoners op een laag pitje bij mij met, met als gevolg dat het schrijven van verhalen over Minnertsga vroeger er ook wat bij inschiet. Maar achter de schermen wordt er wel gewerkt; de hobby staat echt niet stil. Dat kan ook niet want regelmatig verschijnen er berichten in mijn mailbox met vragen of reacties van bezoekers van deze website. Of je mailbox stroomt zomaar vol met foto’s die ook allemaal gearchiveerd en beschreven moeten worden om vervolgens op de website te plaatsen. Een aantal weken geleden stuurde Pieter Steensma mij veel foto’s uit het familiearchief waarvan er al een aantal op de website staan, maar er zijn nog een aantal die verwerkt moeten worden. In mei heb ik een verhaal geschreven over bakker Berend de Vries. De aanleiding van het verhaal was een foto die ik kreeg waarop een jongen met een transportfiets staat. Het was een zoektocht om te achterhalen wie die jongen kon zijn. Volgens een mededeling van diegene die foto had aangeleverd was het een Willem de Vries. Maar op het verhaal over bakker Berend de Vries werd gereageerd door Obbe de Roos. Zijn reactie staat bij het verhaal en de gegevens heb ik verwerkt in de database. Obbe stuurde mij ook nog een gezinsfoto van zijn pake en beppe met de kinderen, maar er zit geen Willem bij. Dus dan blijf ik eigenlijk nog zitten met de vraag: wie is dan de jongen met de transportfiets? Vlnr: Pierie, Berend de Vries, Ruurdtje, Trijntje (Tiene), Tjalletje Hannema met op schoot Piet                             Van Gijs Vlothuizen kreeg ik deze week veel foto’s van de familie Miedema. Om precies te zijn, foto’s van nakomelingen van Andries Cornelis Miedema (1874-1960) en Akke Liemes Glazema (1876-1904). Die foto’s moeten eerst worden gearchiveerd en beschreven voordat die in de beeldbank kunnen worden gezet. Maar om alvast een indruk te geven plaats ik hier alvast een paar. Er is dus volop werk om dit moois allemaal toegankelijk te maken voor anderen die Minnertsga vroeger volgen. Op deze manier krijgen we steeds meer beelden van vroeger weer terug waar anderen ook van mee kunnen genieten.     Vlnr: Jantje, Cornelis, Andries Miedema en Akke Liemes Glazema   Noordzijde Hermanawei net na de afslag Bosdijkje (vanuit het dorp gezien)   Gelbrie Miedema (1926) aan de westzijde van de woning waar vroeger Bauke Terpstra woonde aan de (bocht) Scheltingaweg.

18 04, 2014

Oorlogsherinneringen van Pieter Steensma (deel III)

2014-04-18T08:59:18+00:0018 april, 2014|0 Reacties

Pieter Steensma heeft herinneringen uit zijn jeugd, tijdens en na de WOII, aan het 'digitale papier' toe vertrouwd met de bedoeling deze te publiceren op de website Minnertsga vroeger. Pieter heeft zijn jeugd doorgebracht in Minnertsga en woont nu in Westerhaar-Vriezenveensewijk en is een zoon van Lolle Steensma en Geesje Bos. Voorafgaand aan Pieter zijn herinneringen had hij mij al meerdere berichten gestuurd met foto's en zijn aantekeningen er bij. Ook die krijgen nog een plaats op deze website. Maar in de aanloop naar 4 en 5 mei lijkt het mij passend om eerst zijn jeugdherinneringen over de WOII hier te plaatsen. Hierna het derde deel van Pieter zijn herinneringen. Kinderen vragen eten - Bron: http://www.Verzetsmuseum.org Alles werd schaars schreef ik al eerder. Dat merkten we in 1944 des te sterker. Toch hebben wij nooit echt honger gehad zoals in het westen van het land. Niet voor niets wordt de winter van 1944 nog altijd de hongerwinter genoemd. We merkten dat ook omdat veel kinderen uit de grote steden in het westen naar Friesland werden gebracht om aan te sterken en ook omdat mensen uit die streken op de één of andere manier naar Friesland kwamen om te proberen voedsel te kopen of te ruilen. Ze werden zo goed mogelijk geholpen en natuurlijk, zoals het zo vaak gaat, waren er ook mensen die zich hierdoor probeerden te verrijken door hoge prijzen te vragen of door ruilen aan kostbare sieraden te komen. De “zwarthandelaars”. De meesten echter hielpen waar ze konden. Zo herinner ik me dat er op een dag mensen kwamen uit Voorburg. Ze kwamen op een oude bakfiets, dwars door Zuid- en Noord-Holland, over de Afsluitdijk, wonder boven wonder langs de Duitse wachtposten en uiteindelijk kwamen ze in Minnertsga terecht. Een echtpaar met een jongen van een jaar of 14 of 15. Hoe precies weet ik niet maar de jongen kwam bij ons terecht. Kreeg een paar nachten een slaapplekje op zolder en at bij ons. Overdag gingen ze langs boeren en gardeniers om eten te pakken te krijgen. Na een maaltijd weet ik nog dat de jongen met zijn vingers elk aardappelkruimeltje oppikte van het tafelkleed tot mijn moeder zei: "Toe jo, neem nog maar wat er zijn nog aardappels". Hij antwoordde: "Maar dit kan niet weg". Moeder zei: "Maar de vogeltjes moeten ook wat, neem nog maar een paar aardappels". Hij vond het maar zo zo dat het tafelkleed buiten werd uitgeschud. Als je dan ziet en in de krant leest wat er tegenwoordig aan eten wordt weggegooid dan denk je daar wel eens aan terug. Misschien dat ouderen die daar schande van spreken wat beter worden begrepen als men dit leest. Als we in onze jeugd van iemand eens een paar radijsjes of een worteltje kregen was dat een traktatie. We hadden in Friesland in de dorpen het geluk dat verschillende mensen een stukje grond hadden en iets konden verbouwen. De mensen uit Voorburg zijn met een flink beladen bakfiets, en vraag niet hoe, Lees meer

13 04, 2014

Oorlogsherinneringen van Pieter Steensma (deel II)

2014-04-14T17:00:21+00:0013 april, 2014|1 Reactie

Pieter Steensma heeft herinneringen uit zijn jeugd, tijdens en na de WOII, aan het 'digitale papier' toe vertrouwd met de bedoeling deze te publiceren op de website Minnertsga vroeger. Pieter heeft zijn jeugd doorgebracht in Minnertsga en woont nu in Westerhaar-Vriezenveensewijk en is een zoon van Lolle Steensma en Geesje Bos. Voorafgaand aan Pieter zijn herinneringen had hij mij al meerdere berichten gestuurd met foto's en zijn aantekeningen er bij. Ook die krijgen nog een plaats op deze website. Maar in de aanloop naar 4 en 5 mei lijkt het mij passend om eerst zijn jeugdherinneringen over de WOII hier te plaatsen. Hierna het tweede deel van Pieter zijn herinneringen. Ferniawei omstreeks begin WOII Alles werd steeds krapper. Het ging stapje voor stapje. Eerst werd gas en elektrisch ‘s avonds om negen uur afgesloten. Later was dat er helemaal niet meer. Brandstof was niet meer te krijgen.  In de winter werd de kachel gestookt met sjudden Dat was een overblijfsel van vlas. Precies weet ik het niet maar ik meen dat het overbleef na het vlas braken. Er werd een fles in de kachel geplaatst en daar om heen werden de sjudden aangestampt, het kon ook met zaagsel. De fles werd er heel voorzichtig uitgehaald. In het gat kwamen stukjes papier en dunne takjes en dat werd in brand gestoken. Als je geluk had en de schoorsteen trok goed dan gingen de sjudden of het zaagsel gloeien en dan had je voor een poos een warme kachel. Ik herinner me ook dat we nog weer wat later een grote kookkachel in de kamer hadden staan. Die werd gestookt met proppen stro om het eten gaar te krijgen Zo’n prop stro was gauw uitgebrand dus je lag op knieën voor de kachel stroproppen te draaien en die steeds weer in de kachel te gooien tot het eten gaar was. En ‘s avonds. Geen verlichting. Er werd van alles geprobeerd. Carbidlampen. Tot ook het carbid op was. Sommige mensen hadden een apparaat van een naaimachine en een dynamo in elkaar geknutseld. En dan maar om de beurt draaien aan de slinger van de naaimachine. Anderen hadden een fiets op de kop in de kamer met de dynamo op het achterwiel. Draden naar een lampje op tafel en om de beurt aan de trappers draaien. Nog later kwamen de olielampjes. Een glazen mosterdpot met raapolie, zelf een drijvertje gefabriceerd van kurk en een stukje blik. Daarin een kousje van een katoenen draadje en ziedaar een klein vlammetje. Carbidlamp op fiets. (foto: Wikipedia) Kaarsen waren er allang niet meer te krijgen. Overdag er op uit om te kijken of er ergens nog een eenzame boom om te zagen viel. Maar dan moest je wel uitkijken dat de politie, de Duitsers of de landwacht (Nederlanders die in dienst van de Duitsers waren gegaan) je niet snapten. Die landwachters waren ook nog de beroerdsten. Als je ergens een litertje melk bij een boer op de kop had getikt en je werd aangehouden Lees meer

5 04, 2014

Oorlogsherinneringen van Pieter Steensma (I)

2014-04-18T08:20:43+00:005 april, 2014|0 Reacties

Pieter Steensma heeft herinneringen uit zijn jeugd, tijdens en na de WOII, aan het 'digitale papier' toe vertrouwd met de bedoeling deze te publiceren op de website Minnertsga vroeger. Pieter heeft zijn jeugd doorgebracht in Minnertsga en woont nu in Westerhaar-Vriezenveensewijk en is een zoon van Lolle Steensma en Geesje Bos. Voorafgaand aan Pieter zijn herinneringen had hij mij al meerdere berichten gestuurd met foto's en zijn aantekeningen er bij. Ook die krijgen nog een plaats op deze website. Maar in de aanloop naar 4 en 5 mei lijkt het mij passend om eerst zijn jeugdherinneringen over de WOII hier te plaatsen. Hierna Pieter zijn verhaal. Ik heb al het één en ander geschreven over Minnertsga in de tijd van mijn vroege jeugd. Ik ga nu nog even verder. Uit de tijd van voor 1940 herinner ik mij de mobilisatie. Door het dorp reden een enkele keer legerauto’s vol soldaten. We stonden aan de kant van de weg te wuiven. Een enkele soldaat stak zijn hand op maar al te vrolijk zagen ze er niet uit. Begrijpelijk maar voor ons, kinderen, was het een leuke optocht en wat begrepen wij eigenlijk van oorlogsdreiging? Totdat de meidagen van 1940 kwamen. Ik was toen acht jaar. De echte oorlog ging aan Minnertsga voorbij maar bang waren we wel. Vliegtuigen in de lucht, mensen die binnen bleven en als ze naar buiten moesten angstig omhoog keken. Zo leeft het althans in mijn herinnering. Na een paar dagen was het voorbij en haalden we opgelucht adem. Op een mooie morgen mocht ik met vader voorop de fiets een eindje mee. We gingen langs de zeedijk en kwamen daar een drietal Duitse soldaten tegen die vriendelijk groetten. Toen nog wel. In het begin zeiden veel mensen: 'Och ze vallen nog wel mee'. Dat veranderde al gauw. Het duurde niet lang of allerlei dingen waren niet meer te krijgen. Als kind vind je het dan vervelend dat je niet meer eens een banaan of sinaasappel krijgt. Dat je wel eens vraagt naar apenootjes (Red. pinda's in dop) maar die zijn er niet meer. Je wilt nog graag eens een stukje chocola maar dat is er niet meer. Minnertsga vlak voor WOII   In de loop van de jaren werd dat steeds erger. Ik herinner me de februaristaking van 1941. Vader was ‘s morgens naar de boer gegaan maar het duurde niet lang of hij kwam terug: 'We staken'. Een woord dat ik toen voor het eerst hoorde. We woonden naast iemand die lid was van de N.S.B. Die zei: 'Kijk maar uit jij met je staken'. Verder gebeurde er niets want deze man was wel NSB-lid maar heeft nooit iemand kwaad gedaan. Hoe langer de bezetting duurde, hoe groter de haat tegen de Duitsers werd. Wordt vervolgd. Pieter Steensma (januari 2014)

Ga naar de bovenkant