Onlangs kreeg is een prachtige foto van Het strijkje toegestuurd van iemand uit het nageslacht van Willem Meijer. Hoewel het Bildts Dokumintasysintrum een kopie van deze foto in de beeldbank heeft staan, lijkt het mij dat dit een zeldzame foto is. Ik heb tenminste nog nooit foto’s gezien van Het strijkje. En zo nieuwsgierig als ik ben over het Minnertsga van vroeger, dan vraag ik mij gelijk af hoe komt zo’n foto in de familie Meijer terecht?  Dus weer stof tot nadenken en te onderzoeken.

Mijn broer (met viool) en ik achter in de tuin op de Tsjerkestrjitte 23

 

Dat Het strijkje heeft bestaan, dat was mij wel bekend. Ik kan mij herinneren dat mijn vader het er wel eens over had. Waarschijnlijk kwam dat omdat wij een oude viool in huis hadden die door mij jongere broer en mij werd ‘bespeeld’. Het was wel een interessant ding want er zat ook een grote strijkstok bij. We kregen er geluid uit al was dat zeker niet om aan te horen. De viool was van mijn vader maar of die ook bij Het strijkje heeft gezeten . . . . . . het is  mij niet bekend. Daarom heb ik alles maar eens bij elkaar gezocht wat ik kon vinden over dit orkest.

Het orkest is in 1925 of in 1926 in  Minnertsga opgericht als het strijkorkest O.K.K. wat Oefening Kweekt Kunst betekende. In de volksmond stond het strijkorkest beter bekend als ‘Het strijkje’.  Oprichter van het strijkorkest was verzekeringsagent Hiemstra uit Menaldum. Hiemstra was vioolspeler en gaf ongeveer een jaar of drie les in de openbare lagere school in Minnertsga. Tot kort na de Tweede Wereldoorlog werd in andere dorpen in de omgeving van Minnertsga veelvuldig de viool bespeeld. In de 30-er jaren bestonden er in ieder geval in Dronrijp, Marssum, Deinum, Beetgum, Franeker en Harlingen strijkjes en/of orkesten met symfonische bezetting, getuige de programmaboekjes van de concoursen die in die tijd werden gegeven.

Maar . . . . wie waren nu allemaal lid van Het strijkje? In één van zijn boeken van Dooitze Zwart is nadere informatie te vinden die de auteur heeft gekregen van Ulbe P. Wassenaar en Sipke J. Zoodsma.

Het strijkje O.K.K.

Het strijkje was een gemêleerd gezelschap van Minnertsgaasters en Berlikumers. Zo was Piet Faber van Berlikum, die zelf ook verdienstelijk viool en trompet speelde, de dirigent van het orkest. Dat deed hij bijna zolang Het strijkje heeft bestaan. Doordat Faber van Berlikum kwam, nam hij ook dorpsgenoten mee naar Het strijkje. Naar alle waarschijnlijkheid was Faber niet de eerste dirigent, want in een krantenbericht kwam ik tegen dat bij de oprichting van het orkest een zekere H. Spitters dirigent is geweest.

Wie zaten er nog meer in het orkest? Wel, de piano werd bespeeld door Sjoke en Renske Meijer, dochters van Lieuwe Meijer. Dochter Gatske speelde de 3de viool. Willem Meijer (zoon?) speelde de 2de viool net als Piet van der Wal. Marten Meijer en Ulbe P. Wassenaar speelden de 1ste viool. Met zoveel Meijers in het orkest is het dus verklaarbaar waarom deze foto uit het familiearchief van de Meijers is opgedoken.

Andere leden van het orkest waren Dirk Westra die de dwarsfluit bespeelde. Sijbren Westra speelde op accordeon, Tryntsje Bleeker – dochter van Marten – contrabas, Klaas H. Dijkstra speelde vele jaren op het slagwerk. Aukje Faber kwam als 13-jarig meisje bij het orkest en speelde vele jaren op de 1ste viool. Frans Bleeker speelde contrabas, Sipke J. Zoodsma, trombone, Jan Hibma bariton. Deze laatste twee speelden respectievelijk negen en anderhalf jaar bij het orkest. Uit Berlikum zaten Gerlof Tuininga en Geale Zwaagstra bij het orkest.

Maar ook Johan de With, later een bekend musicus, heeft deel uitgemaakt van het orkest. Johan was enig kind van Bouwe de With en Jeltsje Gorter. Zowel de ouders van Johan als zijn beide grootvaders waren muzikaal. Grootvader van moederskant was onderwijzer, maar daarnaast ook organist en koordirigent. Johans vader en moeder hebben ook allebei in Het Strijkje gespeeld; vader speelde viool en moeder piano. Heel merkwaardig is het, dat zij na Johans geboorte weinig meer musiceerden. Hij heeft zijn moeder zelfs nooit horen spelen. Misschien hadden zijn ouders het op dat moment te druk met hun elektrotechnisch bedrijf, maar een beetje vreemd is het wel. Als Johan vroeger op bezoek was bij zijn grootvader van moeders kant, kon hij het niet laten de daar aanwezige piano uit te proberen en zelfs een enkele keer het orgel in de kerk.  Toch was het een ander instrument, dat later zijn hart stal: het accordeon.

OPTREDENS

Op 10 maart 1927 speelt het orkest op tijdens het 25-jarig jubileum van het NUT. Onder leiding van dirigent H. Spitters werd er goede muziek ten gehore gebracht.

In het begin van 1929 kan de kas van de penningmeester van het orkest wel een oppepper gebruiken. Daarom wordt er op 22 januari dat jaar een gezellige muzikale avond gehouden in het Hervormde gebouw. Het strijkje bracht uitstekende muziek ten gehore en voor de afwisseling waren er voordrachten en zang. Met een verloting erbij kon de penningmeester fl. 200 in de orkestkas stoppen.

Augustus 1930: geven Het strijkje en ‘Groenewold’ van Berlikum, onder leiding van dirigent Piet Faber, een gezamenlijk optreden in de muziektent in Minnertsga. Het is dan prachtig zomerweer en er veel publiek op ‘e Buorren. Tijdens de muziek bleef het publiek rustig staan wat de aandacht zeer bevorderde. Dat zou eigenlijk ook bij de uitvoeringen van het muziekkorps Oranje zo moeten zijn, aldus de diegene die dit korte artikeltje in de krant schreef.

Omstreeks 1938, links muziektent

Eind december dat jaar moet de kas van de penningmeester weer aangevuld worden en daarom wordt er weer een optreden georganiseerd in het Hervormd gebouw. De zaal waar maar matig bezet en dat kwam volgens de journalist van de krant doordat er ook een verloting werd gehouden. Het publiek komt alleen liever voor het luisteren naar muziek.. Beschaafd werden verschillende nummers gespeeld. Onder leiding van dirigent Faber ging de kwaliteit van het orkest steeds vooruit, aldus de journalist. Het optreden werd afgewisseld met enige voordrachten. Ondanks de matige bezetting kon de penningmeester fl. 100 aan de kas toevoegen.

In januari 1931 houdt het orkest een uitvoering voor de donateurs. Het is een christelijk orkest, dus de avond begon met gebed en het zingen van Psalm 150 vers 2. Het strijkje speelde o.a. het Blumenlied, Heinzelmannchen Wachtparade en Hymne. Volgens de krant was het orkest ‘na een ernstige studie’ merkbaar vooruit gegaan.

Zo zal Het strijkje jaarlijks wel meer optredens hebben gehad in het dorp. Maar af en toe werd er ook buiten het dorp opgetreden. In mei 1934 heeft het orkest meegedaan aan een concours van strijkorkesten. Het strijkje behaalde toen 81punten en  kreeg daarmee 2de prijs.

In het begin van de jaren ’50 van de vorige eeuw is Het strijkje opgeheven. In de ruim 25 jaar van het bestaan van het orkest zullen en meer muziekkanten lid zijn geweest. Maar de grote vraag bij de foto die uit het familiearchief van de Meijers komt is natuurlijk, wie is wie?

Ik hoop dat er reacties komen op deze uiteenzetting van het Minnertsgaaster strijkorkest en dat er namen bij de personen op de foto kunnen worden geplaatst.

Bronnen:

  • Leeuwarder Courant
  • Leeuwarder nieuwsblad
  • Dooitze Zwart, Dorpsperikelen – Minnertsga in de jaren dertig (1998)
  • Johan de With – http://www.angelfire.com/fl/flautonuovo/Enieuws10.html