17 04, 2017

Sipke Zoodsma in WOII gered door een SS-er

2021-03-01T06:44:12+00:0017 april 2017|0 Reacties

In het boek Net fergjitte . . . Niet fergete, staan verhalen over de Tweede Wereldoorlog die opgetekend zijn door schrijvers Andries Bosma en Harrie Dijkstra. De verhalen en gebeurtenissen spelen zich af in de gemeente Menaldumadeel en Het Bildt. Een van die verhalen mag op deze website Minnertsga vroeger niet ontbreken. Daarom is contact gezocht met de uitgever die geen bezwaar had op publicatie. [1 maart 2021 schreef auteur Harrie Dijkstra in een reactie over deze publicatie: Fijn dat dit verhaal is geplaatst, hoe meer lezers des te beter. Niet vergeten begint bij het weten . . . ] Sipke Zoodsma (1921-2010) en Gerritje Eke Faber (1924-2014) Sipke Zoodsma (1921-2010) uit Minnertsga werkt als knecht op de boerderij van zijn oom wanneer de oorlog begint. Onopzettelijk raakt hij betrokken bij illegale activiteiten. Hij helpt mee om een neergestorte Engelse piloot uit handen van de vijand te houden door hem naar het havengebied in Harlingen te brengen. Gezien zijn leeftijd moet ook Sipke zich verstoppen om te ontkomen aan de verplichte en verfoeide arbeidsinzet. Op een hooizolder is ergens achteraan van karton een kamertje gemaakt, waarin Sipke met een latere zwager en een neef slapen en zich zo nodig verstoppen. Zo ook op een avond in december 1944. Duitsers komen het erf op. Het drietal maakt zich uit de voeten en kruipt weg in het kamertje onder het hooi. Onmiddellijk lopen de Vijanden naar de plek waar nog geen minuut geleden de ladder stond. Op de hooizolder geklommen speuren ze net zo lang tot ze de onderduikers vinden. Vervolgens gaan ze op de zolder van het woonhuis zoeken naar een verstopte radio, die tamelijk snel wordt gevonden. Omdat de Duitsers weten waar ze moeten zoeken, is het voor Sipke duidelijk een zaak van verraad geweest. Hij heeft een sterk vermoeden welke mensen de boel hebben verraden, maar hij heeft het nooit gezegd en zal dat ook niet doen. In de eerste plaats heeft hij alleen maar vermoedens en bovendien zijn de personen in kwestie reeds overleden. In de ‘pôletax’, een luxeauto getrokken door twee paarden, worden de gesnapte mannen afgevoerd naar de marechausseekazerne in Sint Annaparochie. Ze worden met z’n tienen in een eenpersoons cel gestopt. De volgende dag worden ze per paard en wagen van de firma Bijlsma via de Súdhoek naar Leeuwarden gebracht. Wanneer Johannes Bijlsma iets langzamer gaat rijden, probeert Zoodsma te vluchten. Maar als een kwartet Duitse geweren in zijn richting schiet volgt hij het bevel op om te blijven staan. De consequentie is dat iedereen in het Huis van Bewaring opgesloten wordt, maar Sipke voor een verhoor naar de Sicherheits Dienst moet die op het Zaailand huis houdt. Hij wordt in een ‘zweethokje’ gestopt en eerst na lange tijd voorgeleid. Vragen over onderduikers en radio’s beantwoordt Sipke schouderophalend om duidelijk te maken dat Marechaussee kazerne St. Annaparochie (1938) hij zijn ondervragers niet ‘verstaat’. Zijn onnozelheid heeft tot gevolg dat hij meerdere keren die dag op hardhandige Wijze weer in het ‘zweethokje’ [...]

1 04, 2017

Arjen Lubach en zijn relatie met Minnertsga

2019-01-19T10:06:05+00:001 april 2017|1 Reactie

Arjen Lubach (Groningen, 22 oktober 1979) is, voor diegene die dan niet weten, schrijver, cabaretier, muziekproducent en televisiepresentator. Hij is vooral bekend om zijn wekelijks televisieprogramma “Zondag met Lubach” bij de VPRO. Deze week kreeg ik van Piety Groeneveld (âld-Minnertsgeaster) een email waarin zij opmerkte dat Arjen Lubach zijn voorouders ook van Minnertsga afkomstig zijn. Hoe zit dat precies? Arjen Lubach (foto Wikipedia) Arjen is een zoon van Prof. mr. Dr. Dirk Arend Lubach (Zuilen, 1948) en Sjoukje Hadewij Reijenga (Franeker, 1949). Hij heeft een oudere broer Rense en een jongere broer Joost. De grootouders van vaderskant waren Arend Lubach (1921-2008) en Jiske Norbruis (1918-2013). Arjen zijn grootmoeder Jiske was een dochter van Obbe Norbruis en Trijntje Keegstra. Obbe is dus de overgrootvader van Arjen. Obbe is geboren op 28 februari 1895 in Minnertsga als zoon van Jan Norbruis en Gaatske de Roos.  Hij was burgemeester van de gemeente Schoonbeek in Drenthe en de gemeente Zuilen in de provincie Utrecht. Op 1 januari 1954 kwam er een eind aan zijn loopbaan als burgemeester, doordat de gemeente Zuilen opging in Utrecht en Maarssen. Hierna was hij gedurende vijf jaar adviseur van de Utrechtse burgemeester. Ook werd hij voorzitter van het Instituut Ziektekosten Ambtenaren en van het bestuur van de brandweerschool in Amsterdam. Arjen Lubach zijn overgrootvader kwam uit een, wat tegenwoordig wordt genoemd, samengesteld gezin. Arjen zijn betovergrootvader Jan Norbruis (1858-1929) is in Minnertsga geboren en was eerst getrouwd met Luutske Roorda (1855-1893). Zij kregen drie kinderen: Theunis (1883), Bottje (1885) en Imke (1889-1891). Luutske overleed 0p 15 juli 1893. Daarna trouwde Jan Norbruis met Gaatske de Roos (1866-1942). Zij kregen toen nog twee kinderen: Obbe, de overgrootvader van Arjen Lubach, en Imke (1897). De betovergrootouders van Arjen Lubach liggen begraven op het kerkhof in Minnertsga. Voor zover ik weet is de grafzerk er niet meer, maar in 1997 heb ik veel foto’s van grafzerken gemaakt waaronder die van, nu blijkt, Arjen Lubach zijn betovergrootouders. Links kerkhof Minnertsga 1997, rechts Obbe Norbruis Installatie burgemeester Obbe Norbruis   De foto's staan ook in de beeldbank. Bron: Wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Arjen_Lubach); bekeken 01-04-2017 Wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Obbe_Norbruis); bekeken 01-04-2017

26 03, 2017

Landarbeiders ontvangen eerste pensioenuitkering (1949)

2017-03-26T07:54:35+00:0026 maart 2017|0 Reacties

Onlangs kreeg ik een knipsel over de nieuwe pensioenuitkering voor de landarbeiders. Maar nu met een paar prachtige foto’s erbij waardoor het weer een mooie aanvulling is voor het digitale archief van Minnertsga. Als ik het gebruikte lettertype bekijk dan denk ik dat het een artikel is uit het weekblad De Spiegel. Dat was een weekblad van christelijke grondslag dat vanaf 1906 werd uitgegeven. Dit artikel is uit november 1949. Op 31 januari 2015 heb ik een verhaal geplaatst met de titel: Eerste uitkering weduwen- en wezenpensioen aan T. Visbeek-Vrieswijk. Dat speelde zich af op 8 november 1949 en gaat dus over dezelfde aangelegenheid. Onderstaand het artikel dat is overgenomen van het knipsel uit De Spiegel. Gepensioneerde W. Wiersma die nog lang niet aan het einde van zijn werkkracht is. In het hart van Friesland akkerbouwgebied vond deze dagen een onvermoeide, hardnekkige strijd van meer dan een halve eeuw een heerlijke bekroning. Velen onder onze oudere lezers zullen zich de treurige toestand nog herinneren, waarin zich, omstreeks de eeuwwisseling, herinneren landbouwersgezinnen bevonden. Het was geen zeldzaamheid, dat een landarbeider der Zaterdags, na een onmenselijk lange werkweek van 60 en meer uren, thuiskwam met een weekloon van nog geen zes gulden. Jongens van 10, meermalen zelfs 9 jaar, werden van school genomen om landarbeid te verrichten, tegen een beloning van 2cent per uur. Werkdagen van 12 uren waren voor deze kinderen gewoon. Het was echter bittere noodzaak. Hoe kon, zelf in de “goedkope” tijd, een gezin met vijf of zes kinderen, rondkomen van zes gulden per week? Geen wonder was het dan ook, dat herhaaldelijk stakingen uitbraken, waarvan de meeste weinig of geen resultaat opleverden. Langzamerhand echte begonnen de arbeiders de noodzakelijkheid van een krachtige organisatie in te zien en het is de Nederlands Landarbeidersbond geweest, die voor deze mensen een belangrijke lotsverbetering heeft weten te bevechten. Een van de eisen der arbeiders was het verkrijgen van een recht op pensioen op 65-jarige leeftijd. Ook hiervoor is strijd gevoerd, doch door taai volhouden en beter begrip bij de boeren is het er eindelijk toch van gekomen. Op 1 mei 1947 trad het Landbouwpensioenfonds in werking en dezer dagen konden dan eindelijk de eerste pensioenen aan oude landarbeiders en weduwen van overleden arbeiders worden uitbetaald, met terugwerkende kracht tot genoemde datum. Deze uitbetaling geschiedde aan 19 arbeiders en 3 weduwen en de bedragen, welke werden uitgekeerd, varieerden van ƒ 175,39 tot ƒ 811,27. Siebren Faber verdient er nog graag een stuivertje bij Kunt u zich voorstellen, lezer, welk een vreugde er in deze dagen in deze gezinnen heerst? Verschillende van de gepensioneerden werken nog op het land, “omdat de tijden zo duur zijn”. Wat zij daarmee verdienen, wordt hun door het Pensioenfonds niet gekort. “En och, mijnheer,” zei ons een hunner, die we in Minnertsga opzochten: “eigenlijk voel ik me nog te fit, om een gehele dag met nietsdoen thuis te zitten. Ik heb nooit anders gedaan dan werken; een paar jaartjes langer komt er ook niet op [...]

25 02, 2017

Lucas Hannema (1891-1973) bariton – muziekleraar – entertainer

2017-03-31T07:45:26+00:0025 februari 2017|0 Reacties

Als je zingt dan ben je rijk en gelukkig tegelijk ‘It Heitelân’, ‘De Mounlersdochter’ en het Fries volkslied zijn enkele liederen die Lucas Hannema heeft ingezongen op 78-toeren grammofoonplaten. Voor zover bekend, heeft hij een zestal van deze 78-toerenplaten gemaakt op het platenlabel Columbia Records. Het Amerikaanse Columbia Records is een van de oudste namen van platenmaatschappijen in de muziekwereld en bestaat al sinds 1888. Over die platenmaatschappij is veel bekend, maar wie was nu eigenlijk Lucas Hannema? Dat we hier met een geboren Fries hebben te maken, mag duidelijk zijn, want al zijn liederen die op grammofoonplaten zijn uitgekomen zijn Friestalig. Lucas Hannema heeft zijn jeugd doorgebracht in Minnertsga, een dorp ten noordwesten van Leeuwarden vlakbij de Waddenzee. De overeenkomst tussen Lucas Hannema en de auteur van dit artikel is dat zij allebei hun jeugd in Minnertsga hebben doorgebracht, maar wel met een tijdsverschil van meer dan zestig jaar. Minnertsga 1891 Eind november 1890 ging de wind uit het noordoosten waaien en dat was het begin van een uitzonderlijke strenge winter. In januari 1891 was de temperatuur nog ver onder het vriespunt met uitschieters van -12 C. De havenkom in het dorp Minnertsga lag bedekt met een dikke laag ijs en de beurtschippers lagen er vastgevroren en konden geen kant op. Uit de kachelpijpen op de boten en uit de schoorstenen van de huizen kwam veel rook want er werd flink gestookt om het een beetje warm te krijgen. Vlakbij de havenkom stond de woning waarin Dirk Petrus Hannema en zijn vrouw Aukje Johannes Schotanus en de kinderen: Luutske, Petrus en Johannes in die tijd wonen. Lucas (l) en zijn broer Petrus                       Het is in deze koude dagen dat Aukje hoogzwanger is van haar vierde kind dat op 14 februari 1891 werd geboren. Hij kreeg de naam Lucas en groeide op in Minnertsga waar zijn vader koopman was in onder ander vlas dat hij exporteerde naar Engeland. Lucas, die enigszins mank liep, had een prachtige baritonstem en had gevoel voor muziek maar ook voor komiek. Opleiding Wellicht door de contacten die zijn vader had in Engeland, heeft Lucas drie jaar een klassieke- en zangopleiding gevolgd aan de Blackwall-Academie in London. In april 1917 werd hij inwoner van Franeker en op 16 augustus dat jaar trouwde hij met Aafje Dral. Lucas en Aafje kregen twee kinderen: Auke Marie (1921) en Dirk Petrus (1926). In Franeker begon Lucas met het lesgeven in zang- en spraaklessen. Lucas had zijn tijd mee want er was in die tijd in de muziekwereld behoefte aan goede zangers én dat terwijl de radio nog geen algemeen goed was voor de gewone burger. Van Franeker verhuisde hij naar Leeuwarden en woonde daar onder ander in de Camminghastraat, Claes Bockesstraat en op De Ruyterweg. In juni 1925 verscheen in de Leeuwarder Courant de eerste reclame advertentie van Lucas waarin hij zich aanbood om solo-lessen te geven en zangkoren op te leiden. Later zouden er nog [...]

28 01, 2017

Foto’s Muller – Wetterauw – Hibma (vervolg)

2017-01-28T10:43:58+00:0028 januari 2017|0 Reacties

Als je met zoveel foto’s in de weer bent dan is het zaak om al die foto’s goed te documenteren: beschrijven wie er op staan, waar is de foto gemaakt en op welke datum, en wie heeft de foto ingestuurd en waar is bijvoorbeeld en origineel van de foto te vinden. Dat kost veel tijd maar alleen op die manier kunt je foto’s makkelijk en eenvoudig terugvinden. De foto’s die in de beeldbank staan van Minnertsga vroeger, zijn goed gedocumenteerd. Maar er staan bij mij ook nog veel foto’s op de harde schijf die summier zijn beschreven. Met die foto’s worden nu ook vorderingen gemaakt en zullen ook nog in de beeldbank worden geplaatst. Sinds vorig jaar maak ik ook gebruik van een computer programma dat gezichten kan herkennen. Zo laat het programma foto’s zien op het scherm met overeenkomstige gezichten. Dat is mooi want op die manier kun je nog meer foto’s nauwkeurige documenteren. Zo werden door het programma ook deze twee foto’s geselecteerd. De gezichten op de foto’s in het vorige verhaal over Muller, Wetterauw en Hibma, had ik aangemerkt met de namen en even later toonde het programma deze twee foto’s met naamsuggestie. En warempel, duidelijke herkenbaarheid. De persoon rechts werd door het programma herkend als Jacob Muller (1876-1945). De gelijkenis is overduidelijk. De man en vrouw in het midden zijn naar alle waarschijnlijkheid zijn ouders Johannes Hendriks Muller (1850-1927) en Jetske Johannes Schotanus (1848-1925). De jonge dame rechts zou Jacob zijn jongste zuster Pietje (1889-1950) kunnen zijn. Op de andere foto werden Hendrik Muller en Sijbrigje Wetterauw herkend door het programma omdat de gezichten van die twee mensen ook al in de database zaten. Het is het gezin van Hendrik Muller (1871-1953) en Sijbrigje Wetterauw (1871-1949) met hun kinderen Pietje (1904-1984) en Johannes (1910-1990). Met behulp van het computer programma hebben zijn nu ook deze twee foto’s gedocumenteerd.

Ga naar de bovenkant