1 12, 2013

Omzwervingen gevelsteen boerderij Sixma-state

2013-12-01T19:41:00+00:001 december, 2013|1 Reactie

Na afbraak van de stelpboerderij Sixma in 1913 is van het gesloopte bouwmateriaal bij Warstiens een nieuwe stelpboerderij opgebouwd. Met het verplaatsen van het gesloopte materiaal naar Warstiens, kwam ook de oude gevelsteen daar terecht. Maar na een omzwerving via Wageningen kwam de steen uiteindelijk weer terecht in Minnertsga.   Sixma-state Waar stond die boerderij? De boerderij Sixma(-state) lag vroeger ten zuiden van het dorp. Vanuit het dorp gezien aan het einde van de Sixma van Andalwei links afslaan. Dan over de toegangsweg naar de boerderij van de familie Tjalma (W. Binnemaleane 1). Na die boerderij is het dan nog ongeveer vijftig meter lopen en je bent bij het perceel waarop vroeger de stelpboerderij Sixma heeft gestaan. In het Stemkohier van 1640 wordt de boerderij al genoemd. Die is dan eigendom van heer Van Sixma. In 1700 is de boerderij in eigendom bij de erven van Agge Van Sixma. Om nu de hele geschiedenis van de eigenaren en de huurders precies te beschrijven in dit artikel, is naar mijn idee niet passend. Het gaat per slot van rekening om het verhaal rond de gevelsteen. [hotspot id=1151 /]   Gevelsteen Op enig moment verkeerde de oude boerderij kennelijk in slechte staat dat er een nieuwe moest worden gebouwd. Die nieuwe, van het type stelpboerderij, is in 1885 gebouwd getuige een gevelsteen. Volgens de gevelsteen is de eerste steen gelegd door twee meisjes: Ypckjen en Clara Lycklama à Nijeholt die toen twaalf en acht jaar waren. Wie waren nu die twee meisje en wat was de relatie met deze nieuwe stelpboerderij? Ypckjen (1873-1916) en Clara (1877-1902) waren dochters van Jonkheer Augustinus Lycklama à Nijeholt en Anna Adrianna Cornelia Sixma van Heemstra. In 1640 en 1700 is de boerderij al eigendom van de familie Van Sixma. Door vererving is het eigendomsrecht geheel of deels terecht gekomen bij de moeder van deze beide meisjes. Stelpboerderij In het boekje ‘Minnertsga, bydrage ta syn skiednis’ beschrijft de auteur P.B. Winsemius de stelpboerderij als volgt. ‘De moaije, greate, bipanne stjelp (west-east), mei útsicht op it westen, it foarste diel mei blauwe pannen, it efterste diel, de skuorrûmte dus, mei reade pannen dutsen, dy’t tige heech lei, joech oant it lânskipsbylf súdlik fan it doarp tekening’. De laatste pachters van de boerderij waren: Rinse Tane Vellinga, Wytse Schuiling en als allerlaatste Tjipke Pieters Wijngaarden. In de herfst van 1912 is de stelpboerderij openbaar verkocht en kwam uiteindelijk in handen van notairs Ottema. Tjipke Pieters heeft er gewoond tot 12 mei (âlde maaie) 1913, de dag waarop de meeste pachtcontacten en arbeidsovereenkomsten werden beëindigd of opnieuw werden gesloten. Tot voortzetting van het pachtcontract is het niet gekomen. Hoewel Tjipke Pieters een goede veehouder was – hij uitmuntend jong- en melkvee die op vijf na allemaal ingeschreven stonden in het Friesch Rundvee-stamboek – moest hij door gezondheidsomstandigheden afscheid nemen van het boerenbedrijf. Hij liep toen tegen de zestig toen hij op 3 april 1913 noodgedwongen boelgoed moest houden. Van Sixma-state is hij toen verhuist naar Franeker waar hij Lees meer

24 08, 2013

Romke Wijngaarden reed met verduisterde koplampen (1939)

2013-09-11T16:45:23+00:0024 augustus, 2013|0 Reacties

Vorige week kreeg ik een knipsel aangeboden uit het weekblad ‘Fan Fryske Groun’. Dit familieweekblad was in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw heel populair. Het blad was rijk geïllustreerd met foto’s van dorpen en landschap, maar ook van personen en gebeurtenissen die op dat moment actueel waren. Op het knipsel viel mij meteen de naam MINNERTSGA op daarom heb ik van het aanbod gebruik gemaakt en het knipsel in ontvangst genomen om het toe te voegen aan mijn Minnertsga-collectie. Uit Fan Fryske Groun (1939) Het knipsel is geplakt op een wit stukje stevig papier. Er is om het bijschrift heen geknipt, dus dat vertelt iets over de foto. Maar er is met potlood het jaartal 1939 bijgeschreven. Het bijschrift luidt als volgt: “Op straat . . . de autolampen worden zorgvuldig afgedekt, zoodat slechts een spleet van 5 cm bij 1 cm beneden het brandpunt open mocht blijven”. Wat is er aan de hand op deze foto? Voor, maar ook in de Tweede Wereldoorlog was er in ons land een zogenaamde Luchtbeschermingsdienst (LBD) actief. De oorlogsdreiging was in 1939 al zover gevorderd dat men overal in het land maatregelen trof om het land ’s nachts zo donker mogelijk te maken. Het verduisteren was ervoor bedoeld om het de piloten van vijandige vliegtuigen en bommenwerpers zo moeilijk mogelijk te maken zich te kunnen oriënteren boven land. Verlichting van huizen en andere gebouwen, straatverlichting en verlichting van fietsen en andere voertuigen moesten aan bepaalde verduisteringsmaatregelen voldoen. De mensen van de LBD, maar ook de agenten van rijks- en gemeentepolitie, controleerden of de verduisteringsmaatregelen wel voldoende werden nageleefd. Koplampen van auto's en fietsen mochten maar heel weinig licht uitstralen. Op de foto is te zien dat een agent een auto controleert waarvan de koplampen afgedekt zijn en er maar een heel klein spleetje zichtbaar is waardoor nog wat licht kon stralen. Maar van wie is nu die auto? Mooi dat het kenteken goed leesbaar is want dat maakt het gemakkelijk om te achterhalen aan wie het nummerbewijs (kenteken) is uitgegeven. Op de website van Tresoar zijn alle Friese nummerbewijzen tussen 1906 en 1950 terug te vinden. Het blijkt dat het kenteken is afgegeven in Barradeel op 31 maart 1924 aan Kornelis Wijngaarden en op 21 september 1928 op naam van zijn zoon Romke Wijngaarden is overgeschreven. Dus, wij hebben hier te maken met de auto van Romke Wijngaarden en dat wordt bevestigd door de naam Wijngaarden die helemaal linksboven op de voorruit nog net is te lezen. En . . . . het zou best eens kunnen zijn dat Romke achter het stuur zit en op het moment dat de foto werd gemaakt, net een kijkje onder dashboard neemt. De vader van Romke, Kornelis Wijngaarden, is geboren in Hijum en was eerst werkman maar startte later in Minnertsga een bodedienst (vrachtdienst). Van hem is een foto bewaard gebleven waarop hij in Leeuwarden met zijn twee paarden en wagen poseert. Later heeft hij dus een auto aangeschaft met Lees meer

Ga naar de bovenkant