24 04, 2023

Leidekker Fredericus Tangerman (1735-1784) en het trotseerloodje

2023-04-24T08:22:03+00:0024 april, 2023|Reacties uitgeschakeld voor Leidekker Fredericus Tangerman (1735-1784) en het trotseerloodje

Op de laatste dag van de expositie vorig jaar oktober over de kerkbrand van 1947, kwam Anne Reitsma bij mij en liet mij een loden plaatje zien met de initialen F T en het jaartal 1772. Ik was stom verbaasd! Zou dit het bewuste relict zijn waar ik al jaren voor iemand naar op zoek ben. Anne vertelde dat hij het plaatje ooit van zijn ‘pake’ heeft gekregen met de boodschap: “bewarje it goed en jouw it nea út’. Achterop het plaatsje heeft pake Anne Gaukes Reitsma (1897-1978) met een scherp voorwerp gegraveerd: A. Reitsma Hervormde kerk afgebrand 3 juni 1947. Nadat ik mijn verhaal had verteld over de zoekopdracht die ik jaren geleden had gekregen, mocht ik het loden plaatje van Anne meenemen om het te laten zien aan mijn opdrachtgever. Zoektocht Jaren geleden maakte ik deel uit van een werkgroep van de Fryske Akademy waar ik met Meindert Tangerman in contact kwam, die toen in Veenwouden woonde. We raakten aan de praat en hij vertelde over een voorvader van hem die vroeger leidekker is geweest. Die voorvader zou in 1772 ook aan het dak van de kerk in Minnertsga hebben gewerkt. In het boekje Om toer en tsjerke, dat uitgegeven is in het kader van de herbouw van de kerk, schrijft de auteur ds. Wumkes: ‘De karakeristike leaden plaetsjes, dy’t men nei de brân yn ’t pun fine koe, mei de laidekkershammer, de initialen F. T. en 1772 d’r op, dogge útwizing fan ’t wurk dat F. Tangerman makke hat’. Met dat gegeven had Meindert voor ogen dat de leihamer van zijn voorouder gevonden was en bewaard is gebleven. Navraag bij de kerkrentemeesters leverde in al die jaren niets op, totdat Anne op de laatste dag van de expositie kwam aanzetten met een loden plaatje met daarop de initialen en een afbeelding van de leihamer. Kort na de expositie heb ik Meindert Tangerman verteld over het bewuste loden plaatje. We kwamen tot de conclusie dat je de zin van ds. Wumkes ook anders kon lezen dat er geen sprake was van een losse leihamer, maar dat die op het loden plaatje stond afgedrukt. Meteen heb ik hem een foto van het plaatje toegestuurd en hebben we een afspraak gemaakt dat hij met eigen ogen het plaatje kon bewonderen en vasthouden. Wie was de leidekker Fredericus Tangerman? Fredericus is geboren in 1735 in de stad Groningen. Hij was een zoon van de apotheker Godfried Wilhelmus Tangerman en Gesina Hypools Fredericus. Op 30 jarige leeftijd is Fredericus op 29 december 1765 in de Grote kerk in Harlingen getrouwd met de 29-jarige Trijntje Sipkes IJbrandi. Uit het huwelijk zijn vier kinderen geboren: Willem in 1767, Gertje in 1768, Sipke in 1771, die slechts 3 jaar oud is geworden. In 1774 is er nog een Sipke geboren. Moeder Trijntje Sipkes IJbrandi is in 1779 in Harlingen overleden. Fredericus trouwde voor de twee keer in 1780, i n de Grote kerk in Harlingen, Lees meer

7 10, 2022

Restauratie van de toren 1817 – 1818

2022-10-07T05:28:58+00:007 oktober, 2022|0 Reacties

De alles verwoestende brand van 3 jun i 1947 was dit 75 jaar geleden dat die plaats vond. De grootste ramp in de geschiedenis van Minnertsga. In oktober aanstaande, in de maand van de geschiedenis hopen we daar aandacht aan te besteden in de vorm van een expositie. In de vorige uitgave van ‘Nijs út eigen doarp’ hebben we aandacht besteed aan de bouwgeschiedenis. Deze keer het verhaal over de restauratie van de toren in 1817 – 1818. In 1817 is de kap van de toren, waarover Baarda schreef in zijn rijmkroniek, in een zodanige slechte staat van onderhoud dat de kerkvoogden het noodzakelijk achten tot restauratie over te gaan. De westgevel van de opbouw boven op de toren was er zo slecht aan toe dat deze geheel moest worden afgebroken tot de omgang toe. De aannemer die het werk zou uitvoeren mocht de goede oude stenen wel weer gebruiken maar moesten eerst grondig worden schoongemaakt. Ook het leiendak en de weerhaan waren nodig aan reparatie toe zo blijkt uit de archiefstukken. Op zaterdagmiddag 5 april 1817 was er bij de kastelein Sipke Sjoerds Bakker op de Tsjillen de openbare aanbesteding van de voorgenomen restauratie. Notaris Izaak Telting was uit Franeker gekomen om de aanbesteding te leiden en te beschrijven. Verder waren aanwezig de kerkvoogden Abe Pieters Anema en Steven Fokkes Feenstra met een aantal aannemers uit het dorp en zelfs met een aantal van ver buiten het dorp. Zoals gebruikelijk was ook de veldwachter Arend Witholt aanwezig om toezicht te houden op het verloop van de openbare bijeenkomst. Bestek en voorwaarden die in de akte van aanbesteding voorkomen zijn verdeelt in 29 artikelen. Een greep uit deze artikelen handelde over: het repareren van de hekken in de klokgaten en de waterborden, het uitnemen en vernieuwen van de klokkenzolder. In plaats van de opgemetselde omgang, die geheel afgebroken moest worden, diende een houten balustrade gemaakt te worden van hoofdzakelijk eikenhout en puikbest Oostzee’s grenen. Later zou blijken dat deze houten balustrade het uitgehouden heeft tot 1939 wanneer deze dan weer wordt vervangen door een gemetselde omgang zoals die er ook was voor 1817. Verder vermeldt de akte nog de voorwaarden die worden verbonden aan de afvoer van puin, het toezicht houden door de aannemer of door zijn plaatsvervanger tijdens de restauratie werkzaamheden, het verven en de tijd wanneer er een begin kon worden gemaakt met de werkzaamheden. Uiteraard werden ook de rechten en plichten van de opdrachtgevers en de aannemer vermeldt in de akte alsmede de betaling van het werk. Natuurlijk bracht deze restauratie aanvoer en afvoer en tijdelijk opslag van bouwmaterialen met zich mee die voor een groot gedeelte op het kerkhof moesten staan, ook dat werd geregeld. Mocht het zo zijn, zo staat in de akte, dat het nodig was om ruimte te maken voor het maken van graven, dat de aannemer er dan voor zorgde dat die ruimte er binnen twee maal vierentwintig uren moest zijn. De laagste inschrijver was de aannemer Wijbe Jelles Kroon uit Lees meer

Ga naar de bovenkant