Vorige week kreeg ik een knipsel aangeboden uit het weekblad ‘Fan Fryske Groun’. Dit familieweekblad was in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw heel populair. Het blad was rijk geïllustreerd met foto’s van dorpen en landschap, maar ook van personen en gebeurtenissen die op dat moment actueel waren. Op het knipsel viel mij meteen de naam MINNERTSGA op daarom heb ik van het aanbod gebruik gemaakt en het knipsel in ontvangst genomen om het toe te voegen aan mijn Minnertsga-collectie.
Uit Fan Fryske Groun (1939)
Het knipsel is geplakt op een wit stukje stevig papier. Er is om het bijschrift heen geknipt, dus dat vertelt iets over de foto. Maar er is met potlood het jaartal 1939 bijgeschreven. Het bijschrift luidt als volgt: “Op straat . . . de autolampen worden zorgvuldig afgedekt, zoodat slechts een spleet van 5 cm bij 1 cm beneden het brandpunt open mocht blijven”.
Wat is er aan de hand op deze foto? Voor, maar ook in de Tweede Wereldoorlog was er in ons land een zogenaamde Luchtbeschermingsdienst (LBD) actief. De oorlogsdreiging was in 1939 al zover gevorderd dat men overal in het land maatregelen trof om het land ’s nachts zo donker mogelijk te maken.
Het verduisteren was ervoor bedoeld om het de piloten van vijandige vliegtuigen en bommenwerpers zo moeilijk mogelijk te maken zich te kunnen oriënteren boven land. Verlichting van huizen en andere gebouwen, straatverlichting en verlichting van fietsen en andere voertuigen moesten aan bepaalde verduisteringsmaatregelen voldoen. De mensen van de LBD, maar ook de agenten van rijks- en gemeentepolitie, controleerden of de verduisteringsmaatregelen wel voldoende werden nageleefd. Koplampen van auto’s en fietsen mochten maar heel weinig licht uitstralen.
Op de foto is te zien dat een agent een auto controleert waarvan de koplampen afgedekt zijn en er maar een heel klein spleetje zichtbaar is waardoor nog wat licht kon stralen. Maar van wie is nu die auto? Mooi dat het kenteken goed leesbaar is want dat maakt het gemakkelijk om te achterhalen aan wie het nummerbewijs (kenteken) is uitgegeven. Op de website van Tresoar zijn alle Friese nummerbewijzen tussen 1906 en 1950 terug te vinden. Het blijkt dat het kenteken is afgegeven in Barradeel op 31 maart 1924 aan Kornelis Wijngaarden en op 21 september 1928 op naam van zijn zoon Romke Wijngaarden is overgeschreven. Dus, wij hebben hier te maken met de auto van Romke Wijngaarden en dat wordt bevestigd door de naam Wijngaarden die helemaal linksboven op de voorruit nog net is te lezen. En . . . . het zou best eens kunnen zijn dat Romke achter het stuur zit en op het moment dat de foto werd gemaakt, net een kijkje onder dashboard neemt.
De vader van Romke, Kornelis Wijngaarden, is geboren in Hijum en was eerst werkman maar startte later in Minnertsga een bodedienst (vrachtdienst). Van hem is een foto bewaard gebleven waarop hij in Leeuwarden met zijn twee paarden en wagen poseert. Later heeft hij dus een auto aangeschaft met kenteken B-7438. Vader Kornelis overleed in februari 1926 toen hij vijftig jaar was. Zijn zoon Romke was toen zestien jaar en hij kreeg het kenteken van deze auto twee jaar later op zijn naam.
Na nog wat speurwerk in mijn collectie trof in warempel nog een foto aan van dezelfde auto met naar alle waarschijnlijkheid voor de auto, Romke Wijngaarden. Ook de letters op de voorruit zijn beter te lezen; er staat: Wed. Wijngaarden MINNERTSGA. Dus de foto is gemaakt na het overlijden van vader Kornelis en het blijkt dus dat de bodedienst op naam van de moeder van Romke is komen te staan.
Tsjillen 2 (omstreeks 1950)
Kornelis Wijngaarden woonde met zijn vrouw Baukje Engga en de kinderen: Romke, Epke, Lijsbeth en Sytske op de hoek Tsjillen – Tilledyk.
Dit pand werd vroeger in de ’t Readhûs genoemd. In 1941 is de bedrijvigheid samengevoegd met het vrachtvervoersbedrijf van Joostema. De nieuwe bedrijfsnaam werd toen Joostema & Wijngaarden ook wel bekend onder de naam ‘de kombinaasje’.
Zo, nu heeft het knipsel uit ‘Fan Fryske Groun’ wat meer betekenis gekregen dan alleen maar het bijschrift.
Klik op de foto’s voor een grotere afbeelding.
Geef een reactie