Melkboer Jan Stallinga had primeur met rijdende winkel

In de provincie Noord-Holland reden in 1966 er al een aantal. Maar Minnertsga had de primeur voor Friesland; een rijdende zuivel-zelfbedieningswinkel.  De Minnertsgaaster melkboer Jan Stallinga durfde het risico aan om in een tijd van branchevervaging te investeren in een rijdende winkel.

Rijdende winkel van Jan Stallinga

Tot in de jaren ’60 van de vorige eeuw kon de detailhandel nog ingedeeld worden in talrijke van elkaar te onderscheiden categorieën. Naast de melkboer kenden we bijvoorbeeld de slager, bakker, groenteboer, de kruidenierswinkeltjes, de tabakswinkel en de manufacturenwinkel.

Geleidelijk aan zag je gebeuren dat bepaalde winkels op elkaars terrein gingen komen. Kruideniers gingen bijvoorbeeld zuivelproducten, ‘fijne’ vleeswaren en tabaksartikelen verkopen. De kruideniers gingen over op zelfbedieningswinkels, dus kon ook de melkboer niet achterblijven in deze branchevervaging. Hij wilde op zijn beurt kruidenierswaren verkopen, maar daar had wel een ander vervoermiddel voor nodig dan de ‘brijkarre’; een driewieler met een trekmotor er voor.

De detailhandelaar wilde in het algemeen liefst een groot mogelijk assortiment aan de huisvrouw aanbieden. Hoewel de ‘winkelman’ zijn kruidenierswinkel inmiddels had omgebouwd tot een zelfbedieningswinkel, bracht hij ook nog veel boodschappen bij de klant thuis. De ene dag noteerde hij bij de klant de bestelling in het winkelboekje en de volgende dag bracht hij de doos met boodschappen bij de klant.

Met een zogenaamde rijdende winkel had je dat probleem niet. Hierin zag Jan Stallinga een gedurfde uitdaging. Het was een flinke stap vooruit als besluit een wagen aan te schaffen, waarin de klant zelf kan binnenkomen en zijn artikelen kan uitzoeken. Dat heeft voordelen: de klant hoeft niet meer in weer en wind niet meer bij de ‘brijkarre’ te staan wachten en hij vlak voor zijn eigen deur kiezen uit een vrij omvangrijk assortiment zuivel en kruidenierswaren.

‘Brijkarre’ vlnr: Folkert Hein Stellingwerf en Jan Stallinga met dochtertje Klaaske Anneke (bijschrift gewijzigd na reactie)

Op 21 juli 1966 werd de eerste rijdende winkel van Friesland officieel in gebruik gesteld. Er waren nogal wat ‘pommeranten’ naar Minnertsga gekomen om Jan Stallinga en zijn familie alle succes te wensen met de nieuwe aanwinst. De officiële openingshandeling werd verricht door de burgemeester van de gemeente Barradeel, mevrouw De Roos en de heer C. Boonstra – de later veel meer bekend geworden Cor Boonstra – van de Friese Bond van Zelfstandige Melkhandelaren. Juist in een tijd dat in Barradeel de jongere bevolking wegtrok naar andere streken en de blijvende bevolking verouderde, was deze nieuwe vorm van Winkel-aan-huis een antwoord en tevens een antwoord op de branchevervaging die de kruideniers hadden ingezet.

De heer Bloksma sprak namens de Middenstandsvereniging Barradeel en hij was het met de burgemeester eens, dat de middenstand in de gemeente alles doet om het de klant naar de zin te maken. Hij sprak de verwachting uit, dat de bevolking van Minnertsga de heer Stallinga dankbaar zal zijn voor deze nieuwe voorziening. Als laatste sprak Klaas Schotanus namens de middenstand in het dorp. Hij betrok in de gelukwensen ook de broers Hein en Oane Stellingwerf. Oane Stellingwerf had zijn broer veel geholpen met de melkhandel.

Hein Stellingwerf begon in 1904 zijn melkhandel in Minnertsga met behulp van een handkar. Later is die kar vervangen door een wagen met een kedde –klein paard – er voor en nog later kwam er een T-Ford. De melkhandel aan de Lytse Buorren 8 is in 1957 overgedragen aan zijn dochter Grietje en schoonzoon Jan Stallinga.

Melkbussen en ijzeren kratten met flessen staan op de stoep

Jan en Griet Stallinga hebben bijna twintig jaar hun bedrijf zelfstandig gerund waarbij ook de kinderen uit het gezin hun steentje bij moesten dragen. Jan Stallinga was, net al veel andere middenstanders, nooit voor zessen klaar en bij thuiskomst moesten de lege flessen allemaal worden geschift.

Bron:

• Leeuwarder Courant 22 juli 1966
• D. Zwart, Ondernemersvereniging Minnertsga 1954 -2004
• Bildts Dokumintasysintrum