Op een donderdag kwam Durk Binnema naar het dorpsarchief en liet ons een mooie foto in vogelperspectief zien van de dubbele arbeiderswoning op het adres wat nu Wiebe Binnemaleane 1 is. Vroeger behoorde deze dubbele woning bij de boerderij Sixma state die in 1912 op afbraak openbaar is verkocht. Durk zijn oerpake Binne Binnema kocht uiteindelijk de arbeiderswoning inclusief een paar stukken bouwland. Over de koop en hoe een en ander precies zat, daarover wilde Durk wel meer weten. Dus gingen we op onderzoek uit!

Wie was Binne Binnema?
We klimmen eerst in de familiestamboom om te kijken wie Durk zijn oerpake is en waar hij vandaan komt, want de Binnema’s komen van oudsher niet van Minnertsga. Binne is geboren in mei 1858 in Tzum als het tweede kind uit het huwelijk van Jochum Binnema en Siepkjen Postma. Binne zijn zusje heeft maar enkele weken geleefd en na hem kwam er nog een zusje die ook maar enkele weken heeft geleefd. Een paar maanden na het overlijden van zijn jonger zusje is ook zijn moeder overleden. Zijn vader trouwde kort daarna voor de tweede keer en wel met Sibbeltje Kampstra. Jochum was toen 31 en Sibbeltje 32 jaar. Uit dat huwelijk zijn geen kinderen bekend. Sibbeltje overleed op de leeftijd van 46 jaar. Toen Binne 20 jaar was hertrouwde zijn vader voor de derde keer en wel met Selia Kuperus. Opvallend bij dat derde huwelijk is dat Binne zijn vader toen 48 jaar was en Selia, waar hij mee trouwde pas 21 jaar. Ook bij dat derde huwelijk zijn voor zover bekend geen kinderen geboren zodat Binne alleen diegene is die de familienaam nog kan doorgeven.

Binne was arbeider en is 25 jaar als hij samen met zijn geliefde dorpsgenoot, de 24-jarige Cornelia Oosterhaven, in mei 1884 voor de ambtenaar van de gemeente Franekeradeel staat om het huwelijk te bevestigen.

Op de rechterwoning is naast de schoorsteen een plateau te zien. Daarop heeft een windmotor gestaan voor stroomopwekking, maar dat bleek geen succes te zijn.

Binne en Cornelia worden begin augustus 1885 verblijd met de geboorte van hun zoon Jochum die in Tzum is geboren. Later woont het gezin in Achlum. Zoon Jochum trouwde eind mei 1911 met de toen 21-jarige Trijntje Nauta. Ook zij woonden in Achlum waar hun eerst kind, Lutske, in mei 1912 is geboren. Op 6 juni 1913 verhuizen Binne Binnema en Cornelia en zoon Jochum en zijn gezin naar Minnertsga en komen te wonen in de Mieden in de dubbele arbeiderswoning.

Binne Binnema en Cornelia Oosterhaven

Dubbele arbeiderswoning
Zoals in de inleiding al is vermeld behoorde deze woning bij de boerderij Sixma state aan het einde va de toenmalige Bosdijk (niet te verwarren met de boerderij Sixma van Andla state). De boerderij is in 1912 op afbraak verkocht evenals de landerijen en onder andere de dubbele arbeiderswoning. Bij de openbare verkoping kwam deze woning in eerste instantie in handen van Jan de Vlas uit Franeker die de woning op 11 november 1912 vervolgens doorverkocht aan Binne Binnema. Samen met een perceeltje bouwland werd Binne eigenaar voor een koopsom van ƒ 1600 (gulden) waarbij hij ook voor 1/84 deel eigenaar werd van de nabij gelegen poldermolen. Van de koopmannen Sijtze Gerbens Hilarides uit Franeker en Hendrik Sjoerd de Walle uit Leeuwarden koopt Binne er nog enkele percelen bouwland bij voor respectievelijk ƒ 1680 en ƒ 1220 (gulden). Alles bij elkaar opgeteld een forse investering van ƒ 4500 voor een arbeider. Volgens de akte staat het eigendom alleen op naam van Binne. Met de aankoop van de percelen bouwland wordt hij ook nog voor 4/84 deel eigenaar van de nabij gelegen poldermolen. Later zal blijken dat drie generaties Binnema’s ruim tachtig jaar op deze locatie hebben gewoond.

Vlnr: Jochum Binnema, Thomas Binnema, Siepie en Anne. De laatste twee zijn later geëmigreerd.

Kadaster
Over de dubbele arbeiderswoning vinden we in het kadaster nog wat informatie over het de bouw en het eigendom. De woning is gebouwd in 1889 en is vermoedelijk opgetrokken van sloopmateriaal van de dubbele arbeiderswoning die er vlak tegenover stond. De eigenaar van de in 1889 gebouwde woning is dan Anna Adriana Cornelia Sixma baronesse Van Heemstra, weduwe van Jonkheer Augustinus Lijcklama á Nijeholt. In 1903 volgt een scheiding van haar nalatenschap en het eigendom komt dan op naam te staan van haar dochter IJpckjen Hillegonda. Tot 1912 vinden er nog wat kadastrale wijzigingen plaats en vervolgens wordt de woning, zoals eerder vermeld, verkocht in de openbare verkoop van Sixma state.

Rechts in rode cirkel de poldermolen en links in het rode vierkant de in 1889  gebouwde woning. Midden boven Sixma state.

Poldermolen
Hoe het verloop van de eigendomsrechten is gegaan, is nog geen onderzoek naar gedaan. De poldermolen stond ongeveer een 200 meter recht voor de woning richting it Wiid. Binne Binnema was met de aankoop van wat landerijen voor 5/84 deel eigenaar geworden van de molen, maar kennelijk is later de gehele molen in eigendom gekomen van de familie Binnema. Een en ander blijkt uit een dagboek van de huisschilder Andries Hofstede (Driesum, 1912) die over deze molen een aantekening heeft bijgehouden. Hij schrijft in 1938 dat hij voor een klus naar Minnertsga moet. Hij gaat dan met de LABO-bus naar Minnertsga waar hij ruim na zes uur ’s avonds aankomt. Hij was ingehuurd door de timmerman die in opdracht van Jochum Binnema de molen moest afbreken. Hij verdiende daar ƒ 15,00 (gulden) mee. De dag na zijn aankomst zou het werk beginnen maar de timmerman liet op zicht wachten dus stelde Andries hofstede voor om maar te beginnen. Maar dat durfde Jochum Binnema niet aan omdat hij dat te gevaarlijk vond. Over het verdere verloop van de afbraak komt ik later terug in een beschrijving over deze molen. Maar een detail in deze wil ik de lezer niet onthouden. Het blijkt dat Andries Hofstede een aantal dagen bij de Binnema onderdak vond vanwege de afbraakwerkzaamheden. Hij heeft nog kans gezien twee tekeningen te maken van de molen zoals hij hem aantrof en een tekening toen alleen het houten bintwerk nog overeind stond. Uit zijn dagboek is op te maken dat de molen eind 1938 is afgebroken. Zijn verblijf bij de Binnema’s bracht met zich mee dat hij het jaar daarop in mei met Lutske, de oudste dochter van Jochum Binnema, in de huwelijksboot stapt. Waar de sloop van een poldermolen niet toe kan leiden.