31 01, 2016

Reitsma – huishoudelijke artikelen en rijwielhandel

2016-01-31T07:18:25+00:0031 januari 2016|0 Reacties

Johannes Reitsma is als fietsenmaker begonnen in het pand van de familie Hiddema aan de Tilledyk 1 (later J.E. de Vries). Samen met zijn vrouw Joukje woonde en werkte hij hier ongeveer 2 jaar. In 1954 kwam het pand aan de Tsjillen 4 vrij. In dit pand had Wiebe bij de Leij eerst een meubelmakerij. Johannes en Joukje verhuisden hierheen en openden een winkel met huishoudelijke artikelen en fietsen. De winkel was toen niet zo groot. Naast de zaak was een werkplaats met verkoopruimte waar Johannes fietsen verkocht en repareerde. Omstreeks 1964 bleek dat de winkel te klein werd. Boven de winkel was een grote zolder, waar eigenlijk niet veel mee werd gedaan. Ze verbouwden het pand en maakten van de zolder een woonruimte zodat het gezin (ouders en vier kinderen) hier konden wonen en de winkel kon worden uitgebreid. De nieuwe fietsen werden achter in de zaak geplaatst en het speelgoed met huishoudelijke artikelen in het andere gedeelte. Rond 1974 was de winkel weer aan een verbouwing toe. De houten vloer zakte op bepaalde plaatsen door zodat alles werd leeggehaald en gesloopt. Er werd beton gestort. Ook werd door het hele pand centrale verwarming aangelegd. Dit was al met al een hele verbetering. Johannes Reitsma op een middenstandsbeurs ’s Winters werden er schaatsen verkocht. Later ook nog vuurwerk maar dat vonden ze heel erg moeilijk. Ook werkten ze mee aan de middenstandbeurzen, die werden georganiseerd in de Boppeslach, en aan de vele Sinterklaasacties. Ze hadden geen personeel maar Tine Tuinhof hielp en vaak in drukke tijden en in de decembermaand. Ook stond hun dochter Trix wel in de winkel. Toen Johannes 58 jaar was is hij in de sanering gegaan, wat inhield dat het pand niet meer gebruikt mocht worden voor zakelijke doeleinden. Dit vond plaats in 1981. Na ongeveer 30 jaar middenstander te zijn geweest brak voor de familie Reitsma eindelijk een rustige periode aan. Het winkelpand is vervolgens weer verbouwd tot woonhuis.     Met dank aan Dooitze Zwart die die verhaal kreeg van de dochter van Johannes en Joukje Rietsma.

9 01, 2016

Sigarenmagazijn Redmer de Roos (Stasjonsstrjitte 1)

2016-01-09T16:36:52+00:009 januari 2016|0 Reacties

Roken kent natuurlijk een eeuwenlange geschiedenis, maar pas na de Eerste Wereldoorlog raakte roken volledig ingeburgerd. Dat kwam door de uitgebreide reclamecampagnes van de producenten van rookwaren. Het werd een algemene gewoonte en roken was overal toegestaan. Er waren zelfs dokters en tandartsen die roken aanraadden. De jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw werden de hoogtijdagen van de tabaksindustrie. In die periode rookte zestig procent van de volwassen bevolking. Dat was ook de tijd dat er in Minnertsga bijna op elke hoek van de straat wel een verkooppunt was van rookwaren zoals sigaretten, sigaren en pijptabak. Een van die verkooppunten was gevestigd op de Stasjonstrjitte nummer 1. Hier had Redmer de Roos en Jeltje Meersma een winkeltje in rookwaren. Dergelijke verkooppunten werden meestal sigarenmagazijnen genoemd. In het boek over de Middenstand en ondernemers in Minnertsga dat door Dooitze Zwart is gemaakt, staat onderstaand verhaal in van de dochter Sippie. ‘Mijn vader Redmer de Roos en moeder Jeltje Meersma, zijn zelf de winkel begonnen. Er werd een kamertje aan de voorkant van het huis ingericht als winkel. Dit betekende: een etalage maken, stellingen bouwen en een schuifdeur erin. Ook werd er een kachel in geplaatst, die in de winter en zomer doorbrandde want sigaren moeten goed droog zijn en blijven. Verder kwam er een echt oud kabinet in. In de bovenkant van het kabinet stonden doosjes kleine en grote sigaren en in de laden zat de tabak, shag, rook- en pruimtabak. De sigaretten stonden in een grote doos op een tafeltje. De kassa was een lade van het kabinet. Wel stonden er 2 stoelen in de winkel voor diegene die even wilde of moest zitten. Tegenwoordig vergeet men dit vaak voor de ouderen. Vader had wel diploma’s maar werkte verder op het land en moeder was altijd thuis voor de winkel. Op zaterdagochtend ging mijn vader op de fiets en later op de brommer bij de boeren in de omtrek langs met een koffer met kistjes sigaren om deze te verkopen. Op zaterdagmiddag kwamen er ook nog wel mannen langs voor de gezelligheid, waarbij ze dan met vader een sigaartje rookten.       Ik denk dat het rond 1934 was dat ze gestart zijn met de winkel. In de oorlog was ook de rokerij op de bon en stonden ze soms in de rij als de bonnen uitkwamen bijvoorbeeld voor een half pakje shag. Ook herinner ik mij nog de tijd van de winkelsluiting om 7 uur. Dan stond politieman Oppewal (en ik meen soms Van der Sluis) achter de schuur tegenover ons om te zien of er om één minuut over zevenen nog iemand de deur uitkwam. Dan kreeg men een proces-verbaal (echt gebeurd). Het was een moeilijke tijd. Er waren in die tijd 16 in Minnertsga, die rokerij verkochten. Dan is de spoeling wel dun. Wij waren in Minnertsga wel de enige winkel, die uitsluitend alleen rokerij verkochten. Daar mijn moeder Jeltje in januari 1960 is overleden en mijn vader een tijd alleen was, is hij [...]

25 12, 2015

Loon- en kraanbedrijf C. Nagel (vervolg)

2023-11-29T21:20:40+00:0025 december 2015|0 Reacties

Op het verhaal van het Loon- en kraanbedrijf van Cor Nagel reageerde Piet Spoelstra. Piet is getrouwd met Wietske Nagel, een zus van Cor. Piet heeft gewerkt bij het bedrijf van zijn zwager en vertelde dat hij nog wel een paar mooie foto’s had. Deze week stuurde hij mij deze foto’s toe. Op de trekker achter het stuur Rients Miedema en rechts Geert Nagel. Rients kon mooi zingen en zong wel samen met Marijke van der Wal in de muziektent op het oude sportterrein It Greidsje. Deze foto is in Wier genomen. Wiebe Binnemaleane 14 (vroeger Mieden 14) waar Jan Nagel zijn bedrijf bedrijf begon. Dorsen in Appelscha. Op de foto links staat Tiem Hooitinga, bij de combine Cor nagel. Kinderen: links Wietske en voor in overall Gerrit Nagel.  De andere personen zijn niet bij naam bekend. Boerderij Orxsma-state waar het bedrijf later naar toe is verhuisd. Jan Nagel (1909-1988). In het hoogseizoen werkten er soms wel twintig mensen in de wegenbouw, landbouw en gras rijden voor de grasdrogerij in Mantgum. Verder werd er onder andere nog hooi geperst in de Greidhoeke.De foto's staan ook in de beeldbank daar zijn ze in groter formaat te bekijken. Met dank aan Piet en Wietske Spoelstra - Nagel.

25 12, 2015

Paard op Durkjebuorren

2015-12-25T08:13:27+00:0025 december 2015|0 Reacties

In augustus dit jaar stuurde Gijs Vlothuizen mij veel foto’s van de familie Miedema en Wierda. Daar zaten ook een paar foto’s bij van jonge meiden die belangstelling voor paarden hadden. Die meiden waren de nichten Gelbrie en Jantje Miedema en Lijsbeth Jantje Miedema. Drie van de foto’s trokken mijn aandacht. Gijs had mij gevraagd of ik ook wist waar die foto’s waren genomen. Op twee van de foto’s waren volgens mij de woningen te zien op Dirkjebuorren, maar daar was ik niet helemaal zeker van. Maar moet je daar dan wel zeker van zijn? Ja . . . . het liefst wel, want dat kan een foto nog meer betekenis geven. Ik heb de foto’s gearchiveerd met de namen er bij, wanneer de foto’s zijn genomen, van wie en wanneer ik de foto’s heb gekregen etc. Daar bleef het eerst even bij, maar de beelden van de foto’s bleven wekenlang op mijn netvlies hangen. De beelden waren zo herkenbaar, net of ik het paard en deze omgeving eerder heb gezien. Ja ja . . . . . een paard herkennen op een foto die in ieder geval vóór mijn geboorte is genomen. Het moet niet gekker! Ik zal het uitleggen. Mijn pake Gerrit Bouma en beppe Afke woonden vroeger met hun zoon Hendrik (mijn vader) op Dirkjebuorren. Mijn pake was arbeider maar hij had ook een paard en wat kleinvee en huurde wat land om gewassen te verbouwen. In de familie ging het verhaal dat pake vroeger een keer met het paard op hol was geslagen en dat hij daardoor één van de houten luifels op Dirkjebuorren volledig vernielde omdat het paard naar de stal toe wilde. Deze gebeurtenis zou vlak voor de WOII zijn gebeurd. Op verjaardagsvisites kwam steevast dit verhaal weer op de proppen en omke Sipke (de broer van pake) vertelde het verhaal ieder jaar weer sterker zo leek het wel. Ik herinner mij dat er veel om werd gelachen. Enkele jaren geleden vond ik onderstaand bericht in de Leeuwarder Courant dat het familieverhaal bevestigde; het was dus toch waar geweest. MINNERTSGA, 24 April (1939). Hedenmorgen geraakte op de Middelweg alhier een paard gespannen voor een kunstmeststrooier op hol. Twee paarden, die op dezelfde weg een wagen voorttrokken, geraakten ook op hol. De bestuurders van beide voertuigen konden tijdig van hun zitplaats springen. De paarden renden bij Dirkjebuurt het erf op en konden daar worden gegrepen. Een houten afdak werd vernield. Verdere ongelukken hadden niet plaats. Maar nu even terug naar de foto’s. In het familiealbum zitten een paar foto’s van mijn pake met zijn paard. Volgens mij moet daar een foto in zitten die overeenkomst vertoont met de foto’s van de jonge meiden bij het paard bij waarschijnlijk Dirkjebuorren. En jawel . . . . . het paard op foto met de jonge meiden is het paard van mijn pake. En sterker nog . . . . . de foto’s zijn op dezelfde dag en tijdstip gemaakt. Op alle foto’s heeft het gras voor het [...]

19 12, 2015

Loon- en kraanbedrijf C. Nagel

2015-12-19T03:24:33+00:0019 december 2015|2 Reacties

Dooitze Zwart heeft in 2004 een boek samengesteld over de middenstand en ondernemers vanaf 1956 tot en met 2004. Hij heeft besloten al die beschrijvingen van de verschillende middenstanders en ondernemers ook te publiceren op Minnertsga vroeger. Deze keer de eer aan Loon- en kraanbedrijf C. Nagel met dank aan Jan Nagel die informatie aanleverde. Jan-Nagel-1836-1888 Jan Nagel (geb. te Markelo op 13 december 1836 – overleden te Franeker op 17 juli 1888) was beroepssoldaat geweest in Nederlands Indië ten tijde van de Atjeh-Oorlog. Na zijn terugkeer naar Nederland (met de rang van sergeant) werd hij brugwachter in Strobos-Gerkesklooster. Hij kreeg een zenuwinzinking en overleed te Franeker in de psychiatrische inrichting aldaar. Uit zijn huwelijk met Geertje Pieters van der Leest werden drie kinderen geboren: Cornelis, Aldert en Margaretha Johanna. Er was enig geld uit nalatenschappen zodat de kinderen voor zich een eigen bestaan konden opbouwen. Cornelis, nu Kees geheten, was aanvankelijk woonachtig te Klooster Anjum, onder Berlikum. Later verhuisde hij naar de Mieden in Minnertsga. Ze woonden in de boerderij, waar nu de familie Renema woont (Wiebe Binnemaleane 14, voorheen Miedleane 14). Kees overleed in 1930. Zijn vrouw Neeltje van der Meer blijft hier eerst wonen en vertrekt februari 1937 naar Witmarsum. Hierna komt hun zoon Jan hier wonen vanuit Klooster Anjum. Hij runde hier een klein boerenbedrijf annex loonbedrijf; aanvankelijk samen met zijn zonen Cornelis, Tjerk en Geert Jilles.   Eind jaren veertig, begin jaren vijftig was het paard nog een belangrijke factor in de landbouw, maar allengs werd dit trekdier vervangen door de tractor: Lanz, Farmall, Bolinder, Fiat in eerder stadium, later de Fordson, Same, Nuffield en Schlüter. De landbouwmechanisatie deed begin jaren vijftig en zestig in alle hevigheid haar intrede en Loonbedrijf Nagel vormde in zeker opzicht een voorhoede: het bedrijf had de eerste bietenrooier van Friesland. Het was een pionierstijd: een netwerk van landbouw mechanisatie bedrijven was er niet en menig lokale smid stond nog met een been in de oude tijd. Veel van de machinerie ging kapot en niet zelden moest er vooral bij nacht en ontij worden gerepareerd: lassen en snijden en voortdurend in den lande op en neer voor nieuwe onderdelen. Het bedrijf had een eigen smid: de zeer bekwame Jurjen Westra uit Firdgum. De eerste tractor van de familie Nagel was, volgens Geert Nagel, een Ford. Medio zestig nam Cornelis het bedrijf over van zijn vader Jan, na een zware financiële tegenslag. Tjerk Nagel kreeg een betrekking bij een grote coöperatie. De aankoop van nieuwe Ford Majors, bestemd voor het grastransport van de grasdrogerij in Mantgum, bleek te voorbarig: het contract ging niet door. Inmiddels was het bedrijf gevestigd op “Groot Orxma”, waar in de loop van die jaren naast een loonbedrijf ook een grondverzetbedrijf werd gesticht; een overgang, die werd ingeluid door de aanschaf van De Komeet, een door een Fordson-tractor gedragen kraan. Vlnr: Geert Nagel, Cor Nagel en Ulbe Joostema Nog altijd was het in zeker opzicht een familiebedrijf want Cornelis zijn broer Gerrit trad [...]

Ga naar de bovenkant