In 2005 zijn van alle grafzerken op het kerkhof foto’s gemaakt en eigenlijk zouden we dat na twintig jaar weer eens moeten doen. Wellicht een mooie klus deze zomer. De foto’s die in 2005 zijn gemaakt staan in het online stamboomprogramma en zijn gekoppeld aan de betreffende familiegegevens van de overledene. Op een aantal grafzerken staat ook de functie van de overledene vermeld, maar dat zijn meestal ‘ belangrijke’  personen geweest zoals burgemeesters, predikanten en rechters. In een enkel geval staat het beroep/functie van een eenvoudige burger op de grafzerk vermeld. En dat is het geval met de grafzerk van Oeno van der Laan, daarop staat: ‘ in leven brievengaarder’ .

Wie was Oeno van der Laan?  
Van der Laan is een familienaam die bijna niet voorkomt in Minnertsga en al helemaal niet de voornaam Oeno. In mijn eigen collectie familiegegevens had ik deze persoon wel geregistreerd met een krantenknipsel van een overlijdensadvertentie uit 1890. Dat is de overlijdensadvertentie van zijn vrouw Hillichien Groenier. Merkwaardig, want op de grafzerk staat dat Willemina Groenier de echtgenoot was van Oeno. Omdat ik niet over de volledige familiegegevens van deze mensen beschikte, heb ik die toch maar verzameld om een beter beeld te krijgen van deze brievengaarder en zijn familie.

Brievengaarder
Eerst even wat over de brievengaarder; wat was dat voor iemand? De brievengaarder was als beheerder van een hulppostkantoor (vaak aan huis) verantwoordelijk voor de inzameling en eerste distributie van brieven en andere poststukken. De aflevering van de stukken werd gedaan door de briefbesteller, later de postbode. Het was in die tijd een ambtelijke functie. Het inzamelen van te verzenden post was vroeger aanvankelijk geen dagtaak en de functie van brievengaarder werd dan ook meestal gecombineerd met een ander beroep. Pas tegen het eind van de 19e eeuw nam het briefverkeer zodanig toe dat er ook brievengaarders waren zonder extra inkomsten. Het is niet met zekerheid te zeggen, maar het zou wel eens kunnen zijn dat Oeno van der Laan de eerste postkantoorhouder was in Minnertsga.

Oeno van der Laan was een Groninger van afkomst. Hij is geboren op 18 maart 1850 in Wildervank. In juni 1880 trouwde hij in Wildervank met Hillechien Groenier die ook in Wildervank is geboren. Op 30 september 1890 komt Hillechien te overlijden en Oeno plaatst daarom een overlijdensadvertentie in de Leeuwarder Courant. Daaruit blijkt niet dat het echtpaar kinderen had. Voor de zekerheid heb ik in de openbare registers naar kinderen gezocht, maar niets gevonden. Althans, niet van Oeno en Hillechien. Twee jaar na het overlijden van zijn vrouw, trouwde hij voor de tweede keer, nu met Willemina Groenier, een zuster van zijn eerste vrouw zo blijkt uit de trouwakte.

Oeno en Willemina treden op 7 januari 1892 in de gemeente Barradeel (Sexbierum) in het huwelijk. In datzelfde jaar in november wordt er een zoontje geboren; Hendrik Jan. Deze jongen groeide op in Minnertsga en kon kennelijk goed leren. Hij werd later assistent accountant en woonde in Beverwijk toen hij met Johanna Knol uit Minnertsga trouwde. Zij was een dochter van de pelmolenaar Mechiel Knol (1850-1941) en Hendrika Veldsema (1852-1909).

Waarschijnlijk is de man met de fiets de brievengaarder Oeno van der Laan.

Gezicht op de rogge- en pelmolen ‘De Welkomst’.

Groningers onder elkaar
Molenaar Knol bestierde de rogge- en pelmolen ‘ De Welkomst’ op het eind van de huidige Moledijk. Hij is in Uithuizen geboren en zijn vrouw Hendrika is in Feerwerd geboren. Dus beide geboren Groningers. Wellicht dat brievengaarder Oene van der Laan ook met post bij molenaar Knol kwam en dat zij genoeglijk met elkaar overweg konden want ook Oeno was een Groninger en beide mannen waren ook nog eens van hetzelfde geboortejaar. Dat gaf zeker ook een vertrouwd gevoel dat de zoon van Oeno en Willemina in het huwelijk trad met de dochter van Mechiel en Hendrika, allen Groninger ouders.

Woonhuis
Oeno en Hillegien zijn op 22 juni 1880 ingeschreven in het bevolkingsregister van Barradeel, dus kort na hun huwelijksvoltrekking. Zij hebben op een paar verschillende adressen gewoond. In juni 1892 koopt hij samen met zijn tweede vrouw het huis aan de huidige Meinardswei nummer 80.

Het huis was eerst eigendom van Wijbren Hoekstra en Rinske Marra, maar die waren in februari dat jaar naar Amerika geëmigreerd en daarom trad Johannes van Keimpema op als gemachtigde om het huis in eigendom over te dragen. De koopsom was vijfhonderdvijftig gulden, maar daarvoor moest Oeno zich wel in de schulden steken. Hij leende van zijn dorpsgenoot Jan Jans Haima een som van vierhonderd gulden tegen 4½ % rente jaarlijks en het huis diende als onderpand. Eind december 1907 verkoopt Oeno het huis voor de koopsom van duizend vierhonderd gulden.

De brievengaarder overleed in 1912 en zijn tweede vrouw in 1950. De molenaar en zijn vrouw overleden respectievelijk in 1941 en 1909. Zowel de brievengaarder en zijn twee vrouwen, als de molenaar en zijn vrouw liggen begraven op het kerkhof. Vijf Groningers in de Friese klei.

 

Gerryt Bouma

Dokkum, januari 2025

Zie ook stamboomprogramma voor meer familiegegevens en foto’s: Familie Oeno van der Laan

Molenaar Mechiel Knol met zijn huishoudster