9 06, 2012

Kapper Nijholt op de film (1953)

2012-12-31T09:50:57+00:009 juni, 2012|2 Reacties

Vlak achter het 'Heechhout', de hoge voetgangersbrug, stond vroeger een heel klein huisje. Hierin had Jacob Nijholt zijn salon voor Scheren en Haarsnijden, zoals dat vroeger werd genoemd. Voordat kapper Nijholt hier zijn salon in had, woonde 'Alde' Grytsje Koopmans (1850 - 1926) in dit huisje. Mogelijk was dit de kleinste woning die er in Minnertsga te vinden was. Volgens overlevering zou dit huisje in de Franse-tijd gediend hebben als belastingkantoor. Maar feitelijke archiefdocumenten heb ik daarover tot nu toe niet kunnen vinden. Het is vrij aannemelijk dat het een overheidsgebouwtje is geweest, want volgens de kadastrale kaarten van 1832 stond het eigendom op naam van de grietman Collot 'd Escury. Deze grietman (burgemeester) had heel veel onroerend goed in en rondom Minnertsga in zijn bezit.  Het beschrijven van de historie van dit pand staat nog op mijn lijstje, . . . . dus wie weet komen we nog eens wat meer te weten. Het huisje werd in de volksmond 'de pillewap' genoemd. Jacob Nijholt werd geboren op 10 november 1900 in Leeuwarden. Hij was getrouwd met  Anna Oosterwal (1900 - 1979) die ook in Leeuwarden was geboren. Het echtpaar kreeg drie kinderen. Na het overlijden van 'âlde' Grytsje vestigde Nijholt zich in het pand met een salon voor Scheren en Haarsnijden. Of het echtpaar met hun kinderen ook in dit pand heeft gewoond, is niet bekend. Een aantal jaren geleden heb ik via email contacten gehad met dochter Grietje die met haar man Klaas Smid in Canada woont. Dat contact is verwatert en een paar weken terug heb ik nog eens geprobeerd weer contact te krijgen met Klaas en Grietje. Maar  . . . . tot nu toe is dat niet gelukt. Ik had graag wat meer informatie willen hebben voordat ik wat over kapper Nijholt zou schijven.  De familie Nijholt heeft in ieder geval aan de Hermanawei 28 gewoond. Naast het uitoefenen van het kappersvak was Jacob ook actief bij de toneelvereniging 'Nocht en Keunst' als schminker. Zie ook dit bericht - klik hier -. Op één van de oude films van de tochten van Ouden van Dagen (1953) trof ik beelden aan van kapper Nijholt in zijn salon van Scheren en Haarsnijden. De beelden zijn te zien op het Youtube-kanaal Minnertsga-vroeger - klik hier -. Zo is er weer een stukje geschiedenis tot leven gebracht.

27 05, 2012

Antje ‘bûter’ Steensma (1900 – 1991)

2021-02-20T14:40:23+00:0027 mei, 2012|5 Reacties

In de eerste helft van de 20ste eeuw kwamen er veel venters bij de deuren langs om handelswaar te verkopen. Die handel bestond meestal uit etenswaren, huishoudelijke artikelen of brandstof. Deze venters hadden niet zelf een bedrijf maar kochten de handel in. De ene vente met bakkerswaren van de plaatselijke bakker, de andere vente met knopen, elastiek, sokophouders, scheermesjes, veiligheidsspelden en meer van dat soort klein goed. Zo had ieder zijn eigen nerinkje. De venters waren zowel mannen als vrouwen en in ieder dorp waren er wel een paar te vinden. Ook in Antje Steensma onderweg naar klanten (1962) Minnertsga hebben we van die 'sútelers' gekend. Een daarvan was Antje Steensma (1900 - 1991) die in het dorp beter bekend was als 'Antsje Bûter'. Antje was ongehuwd en moest zelf in haar inkomen voorzien. Ik herinner mij haar vooral in de beginjaren '60 van de vorige eeuw. Hoe oud was zij dan wel niet? Juist ja . . . als over de zestig. 'Antsje Bûter' vente, zoals uit haar de bijnaam blijkt, met boter. Nou . . . . met boter; beter gezegd met margarine! Planta, Zeeuwsmeisje, Bleu Band, Wajang enzovoort. Ergens speelt bij mij nog in het geheugen om dat zij ook met koffie en thee vente, maar daar ben ik niet zeker van omdat we in Minnertsga in die tijd ook nog een 'Antsje Koffie en thee' hadden. Antje had alles in tassen aan haar fiets hangen waarmee ze naar haar klanten ging. Zij deed ook aan klantenbinding. Bij gezinnen met jonge kinderen kreeg de moeder des huizes bij elke aankoop een cent voor in de spaarpot van de kinderen. Zij woonde tussen de smederij van Johannes de Dijkstra en Sietse Bierma de groenteboer. Het pand bestond uit drie woningen achter elkaar met de deur aan het pad dat liep tussen Lytsebuorren en de buorren (Meinardswei). Haar vader had deze woningen gekocht van Lucas Petrus Hannema. In het voorste gedeelte - aan de buorren - woonde Antje. De middelste woning gebruikte ze als opslag voor haar goederen en de achterste woning was toen in gebruik door de smid Johannes Dijkstra die er een showroom in had met nieuwe fietsen en Solex brommers. 'Antsje Bûter' was een bekendheid die altijd met klompen aan op de fiets zat en een soort van Alpinopet op had. Op 12 november 1991 is zij op 91-jarige leeftijd overleden. Zij ligt begraven op het kerkhof van Minnertsga.   Minnertsga (1961)    

17 05, 2012

Conversatie op een mooie zomerse dag in juni 1938

2012-12-31T06:52:58+00:0017 mei, 2012|0 Reacties

Het is volop zomer in Minnertsga als de fotograaf van het weekblad Fan Fryske Grûn een rondgang door het dorp maakt om een geschikte foto te maken. Fan Fryske Grûn was een geïllustreerd familieweekblad dat iedere vrijdag verscheen.  De fotograaf treft twee mannen aan op een bankje ergens in het dorp. De mannen hebben - zo te zien -  al een aantal levensjaren achter de rug. Lopen ze tegen de tachtig? Het lijkt er wel op, hoewel . . . vroeger leken de mensen op jongere leeftijd veel ouder dan tegenwoordig. Ondanks dat het volop zomer is, zitten de mannen flink in de kleren. Een manchester broek aan, de linker persoon zelfs nog in een dikke winterjas zo lijkt het wel.  Bij de foto in het weekblad is ook een gedicht geplaatst dat ons op het spoor zet dat we hier met mannen op leeftijd hebben te maken.  Sterke jonkheid - mooie dromen, 't Leven gaf ze, en heeft genomen: Veel versleet en scheen vergaan; Maar 't verleden krijgt weer leven, Als de hand begint te beven Aan het eind der lange baan. Wat elk aan ervaring gaarde, Die na jaren won in waarde, Wiss'len zij met zacht gepraat; Al het nieuwe wordt gemeten Met wijsheid, die zij weten, En 't verleden geeft de maat! Maar wie zijn deze mannen nu? Van de linker persoon op het bankje heb ik de naam kunnen achterhalen en die komt ook voor in mijn genealogisch onderzoek naar Minnertsgaasters. De oude man links is Johannes Kornelis Jensma, de 'oerpake' van o.a. Sipke, Pieter, Pietje, Trieno, Trijntje Groeneveld. Om maar even enkele nazaten te noemen.  Johannes Kornelis Jensma is geboren op 25-05-1858 in Minnertsga. Johannes is overleden op 10-08-1947 in Minnertsga, 89 jaar oud. Hij trouwde, 29 jaar oud, op 25-02-1888 in Barradeel met Pietje Miedema, 19 jaar oud. Pietje is geboren op 01-01-1869 in Stiens. Pietje is overleden op 06-05-1934 in Minnertsga, 65 jaar oud.  Dus  . . . . . als we van juni 1938  terugrekenen naar de geboortedatum van Johannes, dan blijkt dat Johannes op de foto 80 jaar oud is. Nou, dat is ook wel te zien. Hierna staat een fragment van het nageslacht van de oude baas. Het nageslacht is omvangrijker, maar dat is wat te veel van het goede om hier in dit bericht te vermelden. Kinderen van Johannes en Pietje: 1 Cornelis Johannes Jensma, geboren op 13-05-1888 in St. Jacobiparochie. 2 Freek Johannes Jensma, geboren op 16-06-1890 in Minnertsga. 3 Frederika Johannes Jensma, geboren op 01-01-1893 in Minnertsga. 4 Mettje Jensma, geboren op 26-03-1895 in Minnertsga. 5 Stientje Johannes Jensma, geboren op 24-11-1899 in Minnertsga. 1.1 Cornelis Johannes Jensma is geboren op 13-05-1888 in St. Jacobiparochie, zoon van Johannes Kornelis Jensma (zie 1) en Pietje Miedema. Cornelis is overleden op 28-06-1974 in Leeuwarden, 86 jaar oud. Cornelis begon een relatie met Aaltje Zwager. Aaltje is geboren op 13-12-1892 in Firdgum. Aaltje is overleden op 04-10-1965 in Leeuwarden, 72 jaar oud. 1.2 Freek Johannes Jensma is geboren op 16-06-1890 Lees meer

16 05, 2012

Bazar Groene Kruis 1937 in bewegende beelden

2013-03-15T18:31:10+00:0016 mei, 2012|2 Reacties

Midden jaren '30 van de vorige eeuw was het bestuur van de Vereniging Het Groene Kruis in Minnertsga erg actief om een eigen wijkgebouw te realiseren. Daarvoor moest flink geïnvesteerd worden. De kosten werden toen geraamd op fl. 4.000 tot fl. 5.000. Om wat meer vaart achter de uiteindelijke uitvoering van de plannen te zetten werd een bazaar georganiseerd. De tweedaagse bazaar werd gehouden op 3 en 4 november 1937 in het gebouw van de Nederlandse Hervormde kerk. Naast de vele inwoners van Minnertsga en een grote groep vrijwilligers, werkte ook de middenstand volop mee. Zij stelden producten beschikbaar die verloot werden of men kon een gokje wagen om het gewicht te raden van een enorm krentenbrood. Twee dagen lang liep het publiek af en aan tijdens de bazaar en er werd veel gekocht. Bij diverse attracties, zoals een draaien rad en het raden van manen van poppen, werden vele gokjes gewaagd. Bij het draaiend rad In de vergadering van 27 februari 1938 deelde de voorzitter mee dat het bestuur van Het Groene Kruis plannen had de woning van bestuurslid Klaas van der Weide aan te kopen. De kosten voor een nieuw gebouw waren enorm hoog en het bouwfonds was bij lange na niet toereikend om de nieuwbouwplannen te kunnen realiseren op korte termijn. De mededeling van de voorzitter was daarom een aardig alternatief. Het pand, aan de Stasjonstrjitte,  zou kunnen worden ingericht als wijkgebouw waarin een magazijn, consultatiebureau en hoogtezon ondergebracht konden worden. Tweede pand rechts het wijkgebouw aan de Stasjonstrjitte. Hier hebben heel wat Minnertsgaaster baby's met de billen bloot gelegen. Na de pauze in deze vergadering werd de film vertoond die secretaris Johannes Hannema had gemaakt van de tweedaagse bazaar. En . . . . . laat die film nu bewaard zijn gebleven. De film is zonder geluid opgenomen want dat kon in die tijd nog niet, althans niet met de filmcamera van Hannema. De film is tientallen jaren later van commentaar voorzien door de Minnertsgaaster Bouwe de With. De film is nu gedigitaliseerd en is te zien op het YouTube kanaal van Minnertsga Vroeger. - klik hier - om de film te bekijken Bron:  Bouma, G. - 100 jaar Zorg voor Zorg, Vereniging Het Groene Kruis (ISBN 90-9017575-X) Foto's privé collectie G. Bouma

6 05, 2012

Gasmunten

2012-12-31T07:00:57+00:006 mei, 2012|1 Reactie

Het uitzoeken van de geschiedenis van Minnertsga en zijn bewoners is mijn grote passie. Maar daarnaast probeer ik bijvoorbeeld ook alle oude prentbriefkaarten van Minnertsga te verzamelen en andere leuke curiositeiten die een duidelijke relatie hebben met het dorp. Zo kreeg ik enkele jaren geleden bij toeval een Delfts blauw klompje in bezit. Goed . . . ik moest er een paar Euro voor betalen maar dat heb je er als ‘dorpsgek’ dan wel voorover. Eigenlijk stelt het niet zo veel voor, maar het is leuk om dit soort bijzondere voorwerpen te hebben.  Maar als je met de historie van Minnertsga bezig bent, dan ontkom je er niet aan dat de historie van Barradeel je ook raakt. En als je dan wat bijzonders tegenkomt wat een duidelijke relatie met Barradeel heeft, dan probeer ik dat ook in handen te krijgen.  Zo ben ik ooit in het bezit gekomen van een gasmuntje van de gasfabriek die vroeger in Tzummarum stond. Zelf heb ik geen herinneringen aan een gasmuntje, maar ik wist wel van het bestaan af dat dergelijke muntjes vroeger werden gebruikt voor de gaslevering. Op geregelde tijden kwamen de meteropnemers van het elektrisch en het gas langs. Een van de gemeentelijke gasfabriek en een van de P.E.B. de leverancier van de stroom. Zij schreven niet alleen de stand van de meters op maar zij haalden ze ook leeg. Zowel naast de gas- als de stroommeter was een muntapparaat aangebracht waarin je steeds een munt moest gooien om weer een hoeveelheid energie geleverd te krijgen. Op die manier was het gas en het licht altijd betaald.  De gasmunten waren van zink of messing en hadden de grootte van de huidige 50 eurocent muntstuk. In het midden kon een gaatje zitten of de rand werd onderbroken door een inkeping. Munten voor de gasmeter kon je kopen bij de meteropnemer die eens in de maand langs kwam. Wie de meteropnemer(s) zijn geweest van het gasfabriek Barradeel is mij niet bekend. Eén meteropnemer kan ik mij nog voor de geest krijgen, maar zijn naam weet ik niet meer.   In de loop van de oorlogsjaren deed zich echter het probleem voor dat de energiebedrijven geen metaal meer konden krijgen om nog nieuwe munten aan te maken. En daardoor ontstond een  betaalwijze die wat moderner aandeed. De zegels van de muntenkasten werden verbroken en met één muntje kon je eindeloos veel energie afnemen, gewoon door het steeds in de gleuf te gooien en het onderaan weer op te vangen. En toen zelfs de laatste munten verdwenen waren ontstond als vervanger voor  de gasmunt een 2½-centstuk waar een inkeping in was gevijld of er werd een vooroorlogse stuiver gebruikt voor de stroommeter. Ook na de oorlog hebben de muntmeters nog een tijdlang hun diensten bewezen, maar geleidelijk aan verloren de meteropnemers hun baan en evolueerde het betalingssysteem tot dat wat we nu hebben: een maandelijkse termijnbetaling, een ‘student-meteropnemer’die eens in de drie jaar langs komt en een jaarlijkse, onleesbare rekening. Mogelijk dat er lezers zijn die nog Lees meer

Ga naar de bovenkant